In academische kringen sijpelt stilaan het besef door dat we met z’n allen op een trein naar de afgrond zitten. Onze welvaartsstaat stort zo goed als zeker in, als gevolg van een klimaat dat op hol slaat. Hoe groot is het probleem? Simpel: het is onvermijdelijk geworden, en het is niet meer te stoppen.
Maar niemand wil de kat de bel aanbinden. Het woord “catastrofe” is taboe. Enkele wetenschappers vinden echter dat het tijd wordt open kaart te spelen, zodat mensen elkaar kunnen steunen, en de radicale implicaties tijdig leren zien.
Een van die mensen is Professor Jem Bendell, met zijn essay “Deep Adaptation: A Map for Navigating Climate Tragedy, July 27th 2018.”
Een recent onderzoek waaruit bleek dat klimaatchaos nu onvermijdelijk is, werd afgewezen door de anonieme reviewers van een wetenschappelijk tijdschrift. De prof die het schreef, heeft het document nu dan maar zelf gepubliceerd, omdat hij de discussie wil stimuleren over de zo noodzakelijke “deep adaptation” aan de klimaatcrisis. (Deep adaptation, a Map for Navigating Climate Tragedy, in strangesounds 29/7/2018)
Het essay opent met: “Het is tijd dat we beseffen dat het te laat is om te ontsnappen aan een wereldwijde milieuramp, nog tijdens ons leven.” En dat is durven, want een wetenschapper die daar zijn naam onder zet, hoeft niet meer te rekenen op onderzoeksgeld, en riskeert niet alleen afkeuring van collega’s, maar simpelweg haar/zijn job. Eminent klimaatwetenschapper Kevin Anderson heeft al toegegeven dat zijn gilde in de praktijk aan zelfcensuur doet.
Bendell onderzocht de klimaatliteratuur van na 2014, en kan tot geen ander besluit komen dan een maatschappelijke crash. Zijn inschatting is dat het klimaat (niet langer, of nooit) lineair evolueert, maar (minstens nu) exponentieel. Dat verschil is kolossaal. En dus slaat het klimaat op hol. En mogelijk onherroepelijk.
Zijn essay “Deep Adaptation” is een wake-up call voor wie de duistere kant van de klimaatcrisis ontkent. Of anders gezegd: de mainstream wetenschap is veel te traag en veel te conservatief:
- eerst verwijst hij naar klimaatnestor Peter Wadhams, die vindt dat de impact van een ijsvrije Noordpool mateloos onderschat wordt (met name door het IPCC)
- idem voor de zeespiegelstijging, lineair versus exponentieel
- idem voor de mythes van “2° C”, of 1,5°C: veel ecosystemen zullen geen 2°C overleven. Het was een politieke drempel, geen ecologische. 1,5°C dan maar? Daar schieten we waarschijnlijk ruim voorbij: we zitten nu al bijna 1°C, en de huidige uitstoot moet nog “verwerkt” worden door systeem-Aarde.
Er zit misschien een straaltje hoop in geo-engineering, maar het effect ervan is zo onzeker (en de bijwerkingen ook) – en daar staat de olifant in de kamer tegenover: methaan. Wetenschappers zijn verdeeld: sommigen slaan alarm over methaan, anderen verwachten dat het wel meevalt.
De situatie komt erop neer dat we Russische roulette spelen met de hele mensheid. En er zitten al twee kogels in het magazijn.
Stel je voor, besluit Bendell: “geen elektriciteit meer, geen water uit de kraan, je zal met de buren moeten overleggen om aan voedsel en warmte te raken. Je raakt snel ondervoed. Het voelt aan alsof iemand je vermoordt, nog voor je van honger omkomt.” Met die brutale woorden wil Bendell duidelijk maken dat dit geen theoretische kwestie is.
Bendell’s conclusie: “De disruptieve impact van de klimaatverandering is nu onvermijdelijk. Geo-engineering is waarschijnlijk ineffectief of contraproductief. Mainstream klimaatwetenschappers erkennen nu de noodzaak van veel meer aanpassing aan de gevolgen van klimaatverandering (adaptatie). De wereld zal binnen de tien jaar grondige verstoringen zien in maatschappelijke basisfuncties, als gevolg van de klimaatstress. Die verstoringen houden ondervoeding, ziektes, sociale onrust en oorlog in – ook in de rijkere landen.”
Kortom, de klimaatcrisis die binnenkort uitbreekt, zal ons allemaal vol in het gezicht treffen. Weblinks:
Intussen volgen klimaatwetenschappers schoorvoetend de chaos-voorspellingen. Zo’n vooruitzichten zouden enkele jaren geledennog afgedaan zijn als “alarmistische kletspraat”:
- bovenstaand bericht op vrtnieuws 7/8
- een uitgebreider artikel erover in The Guardian 7/8
- Trajectories of the Earth System in the Anthropocene(het oorspronkelijk onderzoek bij PNAS.org 31/7/2018)
Over 2 jaar (of eerder) komt het besluit “sorry folks, we zijn inderdaad te laat” (Nic Balthazar op 8/8/2018 in De Morgen).
Update april 2019
Bendell kreeg ook kritiek uit “radicaal-ecologische” hoek, van Jeremy Lent (What will you say to your grandchildren? 9/4/2019). Lent schrijft: We staan voor de klimaatchaos, en sommigen pleiten voor ‘Deep Adaptation’ (=werken aan (maatschappelijke) overlevingsstrategieën, niet zozeer “hervormingen”). Maar wat we echt nodig hebben, is ‘Deep Transformation’ (=diepgaande hervormingen). Op zijn blog (Responding to Green Positivity Critiques of Deep Adaptation 10/4/2019) reageert Bendell uitgebreid op deze kritiek.
Discussie Jeremy Lent vs. Jem Bendell
Radicale structuurhervormingen of actief voorbereiden op sociale chaos? Dat is het fundamenteel discussiethema tussen klimaatbewuste activisten. Twee woordvoerders, twee kampen, twee klimaatbewegingen.
Kort samengevat in deze pdf: Jeremy Lent versus Jem Bendell.(april 2019)
En wat mogen we eigenlijk verwachten, de volgende 10-20 jaar? Twee bronnen, beetje lukraak gekozen:.jpeg)
