Tag archieven: conflicten

De logische volgorde

En wat mogen we eigenlijk verwachten, de volgende 10-20 jaar? Twee bronnen, beetje lukraak gekozen:

  1.  IPCC AR6 van augustus 2021, mooi samengevat door Peter Carter (How bad can it be, op youtube)
  2.  een “hoopgevend” (!) scenario van Livescience, in gesprek met klimaatoptimist Michael Mann, citaat: Anders gezegd: de gevolgen van klimaatverandering zullen er wellicht niet direct toe leiden dat de mensheid uitsterft, maar het kan wel leiden tot gebeurtenissen die honderden miljoenen, zelfs miljarden (!) levens in gevaar brengen.

Dus, wat te verwachten? Drie logische fases…

1. meer extreem weer (2010-2025)

Meer stormen, droogtes, vloedgolven en zo. Denk in België aan scenario’s zoals de overstromingen van 14 juli 2021, Ruisbroek 1976 of Als de dijken breken. Omgekeerd, de droogtes van 2011, 2017 en 2018.

Wereldwijd, stormen als orkaan Katrina, orkaan Sandy, kernramp Fukushima, natuurbranden als in de VS en in Rusland, enzovoort, maar wel frequenter en een tikkeltje erger, keer op keer opnieuw.

2. misoogsten > hongersnood > massamigraties en oorlog (2026-2039)

Extreem weer met stormen en vooral droogtes wordt de oorzaak van misoogsten. Aanvankelijk worden de voedseltekorten opgevangen door internationale handel en desnoods noodhulp. Maar minder dan een kwart van het totale landbouwareaal op aarde (de “voedselgordel”) produceert bijna driekwart van de belangrijkste voedselgewassen (maïs, tarwe en rijst). Bij een zware klimaatimpact in deze “gordel” is er dus een risico op “multi-breadbasket failure“,(1) en dan volstaat de handel niet meer. Intussen blijft het extreem weer huis houden, wat de zaken compliceert.

Waar het rijke westen zich in deze fase wellicht nog een tijd staande kan houden (hoewel met een drastisch lager welvaartsniveau), is dat in de volgende fase veel minder evident. En dan dreigt “code rood voor de mensheid” (A. Guterres, augustus 2021) werkelijk te worden:

3. maatschappelijke instorting (2040…?)

Zoals voor zovele historische voorbeelden van maatschappelijke instoriing, kan ook voor ons de klok luiden.

P.S.: intussen kunnen daar nog ’s pandemieën en beurs/bankcrashes komen tussenfietsen natuurlijk… Daar staat emotioneel wel tegenover dat mensen in noodsituaties ook het beste van zichzelf geven, tenminste toch in kleine, eigen kring. Daarbuiten? Lees Parable of the sower (wel toegespitst op de VS).

1 The conversation, what if…

Hongerige ijsberen kauwen op kabels, eten elkaar op

Meer en meer ijsberen die elkaar doden en opeten. “Gevallen van kannibalisme onder ijsberen zijn bekend, maar wij zijn ongerust omdat dergelijke gevallen vroeger zelden voorkwamen, terwijl nu ze nu vrij vaak worden vastgesteld”. Als er te weinig voedsel is, zien we mannetjes die wijfjes met pups aanvallen.

Een deel van de toename is toe te schrijven aan een groter aantal waarnemingen, omdat meer mensen in het Noordpoolgebied werken of er doorheen varen (onder meer voor de oliesector), maar toch…  Oorzaken zijn het smeltende ijs en menselijke activiteiten die hun habitat afbreken, aldus Russische wetenschappers in een verslag op de wetenschappelijke nieuwssite phys.org. Tijdens het laatste kwarteeuw is het Noordpoolijs (gemeten aan het eind van de zomer) 40 percent geslonken. Wetenschappers voorspellen dat de ijsberen uiteindelijk niet meer op zeeijs zullen jagen, en noodgedwongen de kustgebieden en hooggelegen eilandenarchipels gaan opzoeken. Russen die in Noordpoolstreken wonen, slaan alarm over tientallen beren die de dorpen benaderen, en op vuilnisbelten op zoek gaan naar voedsel.

Lees het verslag bij phys.org 26/2/2020.

Adapt Now: zet je schrap, want uitstootreductie geven we op

Een nieuwe dag, en een nieuw rapport. In de aanloop naar de VN-klimaattop in New-York, pleit het VN-bureau voor aanpassing, aanpassing, aanpassing aan de komende klimaatcrisis. The Guardian vat het rapport heel serieus als volgt samen:

De wereld is “ernstig onvoorbereid” op de onvermijdelijke gevolgen van de klimaatcrisis. Deze laksheid zal leiden tot armoede, watertekorten en stijgende migratiestromen, met een “onvermijdelijke dodentol”. Miljarden dollars aan investering zijn nodig om “klimaatapartheid” te voorkomen, waarbij de rijken aan de effecten ontsnappen en de armen het gelag betalen. Maar deze investering zal veel kleiner uitvallen dan de uiteindelijke kosten van niets doen.

De studie zegt verder dat het grootste obstakel niet geld is, maar een gebrek aan “politiek leiderschap dat mensen uit hun collectieve slaap wakker schudt”. Er is een “revolutie” nodig in de manier waarop de gevaren van wereldwijde opwarming worden begrepen en gepland en oplossingen worden gefinancierd.

Concreet pleit het rapport voor onder meer voor het installeren van “early warning” systemen, voor het ontwikkelen van droogteresistente ewassen en het herstellen van mangrovemoerassen om kustlijnen te beschermen, en voor wit schilderen van daken om de temperatuur in de steden te verlagen.

Het rapport is ondertekend door een rist klinkende namen zoals Ban-Ki Moon (ex-VN), Kristalina Georgieva (IMF) en Bill Gates (ex-Microsoft). Maar het belangrijkste is wat er niet in staat: het rapport is 99,9% adaptatie (=aanpassen), 0,1% mitigatie (bv. CO2-reductie). Uitstootreductie en verzachting van onze voetafdruk moet het stellen met twee korte banale zinnetjes, als lippendienst, ergens gauw-gauw in de inleiding (p.2):

  • Global actions to slow climate change are promising but insufficient
  • Adaptation is not an alternative to a redoubled effort to stop climate change, but an essential complement to it.

Bronnen

Naschrift/correctie

In een erg genuanceerde verdediging van Jonathan Franzen ziet Jem Bendell toch de zin in van de attitude “dit is onvermijdelijk, je kan beter op kleine schaal goed doen”. Dus ook adaptatie is zinvol, want wie weet is het voor mitigatie sowieso te laat…

Klimaatapartheid: de rauwe toekomst, in laagjes

Zo begint het rapport: Klimaatverandering zal verwoestende gevolgen hebben voor mensen in armoede. Zelfs in het beste geval krijgen honderden miljoenen te maken met  voedselonzekerheid, gedwongen migratie, ziekte en dood. Klimaatverandering bedreigt de mensenrechten, en kan vijftig jaar van vooruitgang in ontwikkeling, mondiale gezondheid en armoedebestrijding ongedaan maken.
Voorvechters van mensenrechtengemeenschap hebben decennia lang de klimaatverandering niet ernstig genomen. Toch is het een noodsituatie zonder precedent, die een radicaal robuuste en gecoördineerde aanpak vereist. Maar daar zien we weinig of geen tekenen van.

Commentaar van IPS

“Zelfs als de huidige doelstellingen gehaald worden, zullen tientallen miljoenen mensen in armoede belanden (120 miljoen tegen 2030), met grootschalige migratie en honger tot gevolg”, stelt Alstom. “De klimaatverandering dreigt vijftig jaar aan vooruitgang teniet te doen op het vlak van ontwikkeling, gezondheidszorg en armoedebestrijding.”

“Pervers genoeg zullen de mensen in armoede, die verantwoordelijk zijn voor amper een fractie van de wereldwijde uitstoot, de grootste last van de klimaatverandering dragen, en zij kunnen zich het minste beschermen”, zegt Alston. “We riskeren een ‘klimaat-apartheid’ waarbij de rijken betalen om de oververhitting en honger te ontvluchten, terwijl de rest van de wereld blijft lijden.”

De klimaatverandering vormt een enorme bedreiging voor de mensenrechten en de democratie. Enkel rijken zullen met de gevolgen kunnen omgaan, en dat leidt tot ‘klimaat-apartheid’, stelt Philip Alston, de speciale VN-rapporteur voor Extreme Armoede en Mensenrechten.

Uitzaaiing naar het rijke Westen

In het rijke, zelfgenoegzame Westen is er relatief weinig belangstelling voor die gapende sociale kloof in de wereld, en nog minder besef van de vulkaan die dreigt open te barsten. Ook veel milieubewuste progressievelingen stellen zichzelf gerust, in de trant van:

  • wij veroordelen die harteloze cynici die (aan de “foute” kant van de geschiedenis) “meewarig meevoelen met die arme sloebers in het zuiden die het gelag zullen betalen”, maar intussen de grenzen potdicht houden
  • wij steunen NGO’s die Lybische vluchtelingen oppikken (Seawatch 3 in Lampedusa, HLN 29/6/2019), maar wat betekenen enkele 100-en geredden tegen de miljoenen in de slums van Kinshasa, en bovendien behoren die vluchtelingen tot de Afrikaanse middenklasse, want wie kan anders de €1.000 of meer ophoesten voor de trip naar Libië plus overtocht?
  • wij zetten ons hard in voor het klimaat, kijk maar: elektrische auto’s voor ons allemaal, zonnepanelen op de daken van onze half-open bebouwing, overkapte snelwegen, lage-emissiezones, plastic-rietjes-ban, wat wil je toch nog meer 😉 😉 – maar wat we doen, is enkel onze eigen achtertuin opschonen, de rotzooi exporteren, onze productie outsourcen en dan China met de vinger wijzen… intussen deze blogpost over de farce van de hernieuwebare energie en de steeds stijgende CO2 (17/6/2019).

Wat we ons te weinig realiseren:

  • ook onze voedselsystemen zijn niet duurzaam gebouwd, en draaien op kortetermijnwinst, hoge energie-input en lange kwetsbare ketens, zie dit blogbericht over Pablo Servigne (1/5/2019) of Notes on Hunger and Collapse (Jem Bendell, 28/3/2019)
  • onze democratie komt onder druk: “…zal de impact op de democratie zijn, als overheden het moeilijk krijgen om met de gevolgen van de klimaatverandering om te gaan en hun bevolking proberen overtuigen van de grote sociale en economische veranderingen die nodig zijn. In dergelijke omstandigheden zijn de burgerrechten en politieke rechten bijzonder kwetsbaar” (het VN-rapport)
  • klimaatverandering kan wereldwijde gezondheidsproblemen veroorzaken (globalcitizen.org 24/6/2019)
  • klimaatcrises verhogen kansen op geopolitieke conflicten (UNESCO, Scientific American)
  • ons sociaal-economisch systeem blijft rusten op massaal (en dus fossiel) energieverbruik en roofbouw op natuur en grondstoffen… hoe lang nog?

 

En voor de allerrijksten: de gouden reddingssloep

Binnen het “rijke Westen” heb je dan nog eens de 1% van Wall Street (of de 0,01%). Dat worden, zeker in de VS, gated communities met bunkers en privémilities: deze blogpost over hun gouden reddingssloepen.

 

 

 

Bronnen

 

Na de spijbelaars: de bezetters?

Extinction Rebellion (XR) blokkeerde deze week drukke punten in Londen (nrc.nl 17/4/2019), als protest van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen het uitblijven van klimaatbeleid. Niet de eerste actie van deze Britse groep die internationaal wil doorbreken. Extinction Rebellion (XR) wil een grootschalige verstoring veroorzaken, de klok rond, totdat de regering handelend optreedt in de klimaatnoodtoestand.

 

Een soort “klimaatspijbelen voor volwassenen?

De eis is simpelweg Deep Transformation van onze samenleving en economie (over enkele dagen een samenvatting van Deep Adaptation, de beweging die ervan uitgaat dat onze beschaving ten dode is opgeschreven, en we ons beter voorbereiden op de Day After).

Onze leiders hebben gefaald. Dit verwrongen systeem maakt ons dood. Het heeft ons op de weg naar uitsterven geleid.

Op RT-America besteedde Chris Hedges twee afleveringen van zijn programma ‘On Contact’ aan een interview met Roger Hallam, medeoprichter van Extinction Rebellion: hier deel1 en hier deel2 (2 x 28′, een sterk verhaal, in een saaie verpakking).

Zie verder:

De donkere kant van de klimaatbeweging

CATAPA, een actiegroep die aandacht vraagt voor de verwoestingen door mijnbouwbedrijven, trekt aan de alarmbel.

Jullie “groene” klimaatrevolutie heeft gitzwarte consequenties voor inheemse bevolkingsgroepen, en voor milieu en klimaat. De groene energierevolutie, die de honger naar mineralen aanwakkert, lijkt de extractieve sector in de kaarten te spelen. De krachten hierachter zijn dezelfde als diegene die ons vandaag in deze (klimaat)crisis hebben gestort: een economisch model dat uitgaat van oneindige groei.

Dat is logisch, want het enige hernieuwbare aan hernieuwbare energie is… de energie zelf; alles om die te maken moet vervuilend geproduceerd worden. De valstrik van de klimaatbeweging is dat de mensen gaan geloven in een technologische, industriële fix van het probleem: een gevaarlijke illusie. Als we dan toch het klimaat wilden redden, zou de eerste prioriteit uitstootvermindering moeten zijn, niet de productie van nog meer energie-opwekkers (waarmee we ons energieverbruik lekker op peil houden).

MO*, de sociale wereldkrant, bracht het verhaal: lees verder bij MO 20/2/2019, of volg catapa.be.

(Burger)oorlog op komst? Of nieuwe dageraad?

verwoesting OF dageraad

WO III is al 275 maal voorspeld, maar de quintessens van dit onderzoek is volgens de Oostenrijkse prof. Hanappi dat we sedert de kredietcrisis van 2008 geëvolueerd zijn…

  • van een “integrerend” kapitalisme, dat belang had bij (internationaal) overleg en (binnenlandse, sociale) vrede…
  • naar een “desintegrerend” kapitalisme

Dat “integrerend” kapitalisme ontstond na WO I, maar werd ruw onderbroken door de opkomst van autoritaire regimes in Europa. Na 1945 kende het een grote bloei met de opkomst van internationaal handels-)overleg (VN, Wereldbank en IMF, UNESCO, enz.). Het keerpunt kwam er na 2008. Hanappi wijst op de toegenomen autoritaire regeringen, onder andere en vooral in de Verenigde Staten, en spreekt van Disintegrating Capitalism omdat deze bestuursvorm systematisch de (vorige) wereldwijde integratie vernietigt, terwijl anderzijds de economische groei stagneert. Het logische en onvermijdelijke gevolg van deze contradictie van – intussen wereldwijd verstrengelde -productieprocessen met groeiende rivaliteiten tussen nationalistische, autoritaire regimes is een snel stijgend oorlogsrisico (WO III?). Volgens deze studie is overigens een 70-jarige vrede niet uitzonderlijk, “we zijn er dus aan toe”. Meer bepaald ziet hij volgende alarmsignalen, in een akelige herinneringen aan de laatste vooroorlogse jaren(1913-1914, 1936-1939):

  • de nieuwe wapenwedloop, en het opzeggen van wapenverdragen
  • meer en meer democratieën evolueren in autoritaire richting
  • stijgende geopolitieke spanningen tussen de grootmachten
  • toenemend populisme aan rechter- en linkerzijde
  • systematische verzwakking van internationale instellingen die het transnationaal kapitalisme nog enigszins in toom houden
  • stijgende ongelijkheid in de hele wereld.

In een tweede deel van zijn rapport speculeert Hanappi op mogelijke scenario’s:

  • VS versus Rusland en/of China. China zou het meest geneigd zijn direct militair geweld te gebruiken, de VS en Rusland zouden liever werken via “proxy’s” (Rusland>Syrië, VS>Saoedi-Arabië, Israël)
  • interne burgeroorlogen of lokale conflicten, ook in het Westen waar dit “extreemrechts versus welvaartsstaat (links)” kan worden, waarbij links in het nadeel staat, precies omdat het desintegrerend kapitalisme geen welvaartsstaat meer kan onderhouden.(1)
  • gewapend verzet in meerdere landen, vanuit marxistische of islamitische hoek, met internet/mobiel als communicatiemiddel; dit leidt ook tot elektronische repressie.

Aan het eind stipt Hanappi nog enkele mogelijkheden aan om het tij alsnog te keren; hij pleit voor een vredesbeweging van burgers.

Nieuwe dageraad…

dageraad
Maar niet getreurd, Hanappi vergeet het belangrijkste: “disintegrating capitalism” leidt wel tot conflicten, maar die gaan gepaard met een
ecologische beschavingscrisis. En dat opent mogelijkheden, zo werd verder onderzocht in een recent peer-reviewed paper van geografe dr. Stephanie Wakefield (Resilience, 2018). Zij noemt onze tijd de antropocene afbraakfase (“anthropocene back loop”), de fase van systeemverval, die perspectieven biedt voor het ontstaan van een nieuw systeem. Dat stemt haar tot optimisme: we geven alle hoop op het herstel van het huidige systeem op, en focussen op een (integrale) wederopbouw. Wakefield verwerpt old school methodes als een vredesbeweging, en pleit voor tabula rasa in ons hoofd, volop creativiteit en nieuwe concepten.

Bronnen:

 

(1) Marktanalisten zien in elk geval
booming business voor “riot control systems“.

Extinction rebellion: we leggen Londen plat voor het klimaat!

Zaterdag 17 november houdt Extinction rebellion, een groep bezorgde, maar vastbesloten activisten, een sit-in voor het Britse Parlement. In een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid willen ze de “criminele nalatigheid van de (Britse) regering in klimaatzaken” aanklagen. Hun oproep:

rebellion

Einde van de hoop: Actie NU

We staan voor een ongekende wereldwijde noodsituatie. Onze kinderen en onze natie zijn in levensgroot gevaar.
De planeet is in een ecologische crisis, we zitten middenin de zesde massa-extinctie van planeet Aarde. Volgens wetenschappers zijn we terechtgekomen in een periode van abrupte klimaatchaos.
De Aardse atmosfeer is al 1°C warmer dan het pre-industriële peil. De kans is klein dat we beneden de 2°C opwarming van het Akkoord van Parijs kunnen blijven.
Volgens recente prognoses zijn we op weg naar 3°C opwarming en mogelijk nog veel hoger.
Kinderen van nu zullen catastrofale rampen meemaken als gevolg van overstromingen, bosbranden, extreem weer en mislukte oogsten. Onder deze druk is een sociale implosie onvermijdelijk.
We zijn allerminst voorbereid voor de gevaren van de toekomst.
De tijd van ontkenning is voorbij – we kennen de feiten over klimaatverandering en over de massa-extinctie die aan de gang is.
Het is tijd om te handelen naar de feiten die we kennen.
Wat moeten we doen nu we dit alles weten? Wil je sterven in het besef dat je alles deed wat je kon?
REBELLEER!

In een brief aan The Guardian (26/10/2018) sluiten bijna 100 academici en prominenten zich aan bij de oproep:

Humans cannot continue to violate the fundamental laws of nature or science with impunity, say 94 signatories

‘We have a duty to act’: hundreds ready to go to jail over climate crisis; kopt The Guardian (26/10/2018) in een verslag over de jonge (en minder jonge) boze burgers.

  • update 31/10/2018: eerste 15 actievoerders in Londen opgepakt bij symbolische blokkader (The Guardian)

Raising My Child in a Doomed World

Het boek op de website van uitgeverij Sohopress:
Keuze hebben we niet: we leven in een tijd van verontrustende en verbijsterende veranderingen – het uiteenvallen van de wereldwijde orde van na 1945, een massale extinctie van soorten en omgevingen, en het begin van het einde van de beschaving zoals wij die kennen. Niemand van ons is onschuldig, niemand is veilig. Wat nu?

“We’re Doomed, Now What?” (We zijn gedoemd, wat nu?) gaat in op de crisis van onze tijd in een reeks briljante, ontroerende en originele essays over klimaatverandering, oorlog, literatuur en verlies. Roy Scranton is een van de meest provocerende en iconoclastische geesten van zijn generatie.

In een ontroerend essay op basis van het boek schrijft hij in de New York Times van 16 juli 2018:
Een dochter op de wereld zetten  is volgens sommigen op zich al een vergissing… Ik heb tweemaal om haar geweend: eerst van vreugde, toen ze geboren werd na een bevalling die liefst 27 uur duurde, en een tweede maal toen ik, met haar in mijn armen, over de parking van het ziekenhuis uitkeek op de stedelijke jungle… Iedereen die het klimaat een beetje volgt, weet dat de vooruitzichten grimmig zijn. En wie de politiek een beetje volgt, beseft dat we onze kansen vrijwel zeker verknoeien: binnen de 5 à 10 jaar onze hele economie omgooien, massaal in het klimaat investeren, en dat met wereldwijde afspraken… een wrange grap… En zelfs als dat zou lukken, krijgen we nog de gevolgen van vorige uitstoot te slikken. Het effect van CO2-uitstoot op het klimaat komt met een uitstel, en wij leven in die uitstel-tijd.

Tenzij er mirakels gebeuren, gaan we de komende 20 jaar steeds meer chaotische, systemische transformatie zien in de klimaatpatronen over de hele wereld, onvoorspelbare biologische verschuivingen en een heel spectrum van menselijke politieke en economische reacties, schuld- en scheldtirades en oorlog. Daarna wordt het nog erger. Vanaf ongeveer 2040 – het volwassen leven van mijn dochter – ontrolt zich een wereldwijde catastrofe met implicaties die elk redelijk persoon met afschuw moeten vervullen.

Scranton’s besluit komt neer op de keuze tussen de suïcidale motivering van David Buckel, de activist die zichzelf op 14 april 2018 verbrandde uit protest tegen onze fossiele zelfdestructie, en het “only love remains” devies van klimaatpessimist Guy McPherson.

Zie ook blogbericht 11/7/2017 Klimaatbewust? Minder kinderen!

Sterk Klimaatbeleid? Sociale correcties!

Georg Zachmann schrijft het kort en duidelijk:

  • ingrijpende (onder meer) fiscale klimaatingrepen zijn noodzakelijk
  • zonder sociale correcties gaan we daarmee de armoede en ongelijkheid vergroten:
    • armere gezinnen kunnen hun dieseltje lastiger vervangen, rijke mensen kopen een Tesla
    • armere gezinnen zijn minder vaak huiseigenaar, investeringen in isolatie zijn dus problematisch (zonder steun)
    • massale investeringen leveren vooral voor geldschieters rendement op
  • toenmende ongelijkheid leidt tot politieke instabiliteit, maar herverdeling kan rekenen op pittige politieke reacties van rijkere burgers
  • huidige klimaatdiscussies worden gedomineerd door de industrie (die hoopt te profiteren van conversie) en niet-zo-arme-ecologen

Zachmann pleit daarom voor het systematisch invoeren van de sociale component in discussies rond klimaatmaatregelen.
Lees het opiniestuk bij breugel.org (8/2/2018)