Tag archieven: 2040

De logische volgorde

En wat mogen we eigenlijk verwachten, de volgende 10-20 jaar? Twee bronnen, beetje lukraak gekozen:

  1.  IPCC AR6 van augustus 2021, mooi samengevat door Peter Carter (How bad can it be, op youtube)
  2.  een “hoopgevend” (!) scenario van Livescience, in gesprek met klimaatoptimist Michael Mann, citaat: Anders gezegd: de gevolgen van klimaatverandering zullen er wellicht niet direct toe leiden dat de mensheid uitsterft, maar het kan wel leiden tot gebeurtenissen die honderden miljoenen, zelfs miljarden (!) levens in gevaar brengen.

Dus, wat te verwachten? Drie logische fases…

1. meer extreem weer (2010-2025)

Meer stormen, droogtes, vloedgolven en zo. Denk in België aan scenario’s zoals de overstromingen van 14 juli 2021, Ruisbroek 1976 of Als de dijken breken. Omgekeerd, de droogtes van 2011, 2017 en 2018.

Wereldwijd, stormen als orkaan Katrina, orkaan Sandy, kernramp Fukushima, natuurbranden als in de VS en in Rusland, enzovoort, maar wel frequenter en een tikkeltje erger, keer op keer opnieuw.

2. misoogsten > hongersnood > massamigraties en oorlog (2026-2039)

Extreem weer met stormen en vooral droogtes wordt de oorzaak van misoogsten. Aanvankelijk worden de voedseltekorten opgevangen door internationale handel en desnoods noodhulp. Maar minder dan een kwart van het totale landbouwareaal op aarde (de “voedselgordel”) produceert bijna driekwart van de belangrijkste voedselgewassen (maïs, tarwe en rijst). Bij een zware klimaatimpact in deze “gordel” is er dus een risico op “multi-breadbasket failure“,(1) en dan volstaat de handel niet meer. Intussen blijft het extreem weer huis houden, wat de zaken compliceert.

Waar het rijke westen zich in deze fase wellicht nog een tijd staande kan houden (hoewel met een drastisch lager welvaartsniveau), is dat in de volgende fase veel minder evident. En dan dreigt “code rood voor de mensheid” (A. Guterres, augustus 2021) werkelijk te worden:

3. maatschappelijke instorting (2040…?)

Zoals voor zovele historische voorbeelden van maatschappelijke instoriing, kan ook voor ons de klok luiden.

P.S.: intussen kunnen daar nog ’s pandemieën en beurs/bankcrashes komen tussenfietsen natuurlijk… Daar staat emotioneel wel tegenover dat mensen in noodsituaties ook het beste van zichzelf geven, tenminste toch in kleine, eigen kring. Daarbuiten? Lees Parable of the sower (wel toegespitst op de VS).

1 The conversation, what if…

Het zinkend schip

Alice Loyd schreef op 2 augustus 2021 voor resilience.org

Is er nog tijd om de dekstoelen te herschikken, volgens het Akkoord van Parijs, of moeten we gewoon beginnen met het uitdelen van reddingsvesten? Veel mensen hopen nog steeds dat we een controleerbare overgang kunnen maken naar een low-impact economie. Ik heb de hoop op die uitkomst zo goed als opgegeven, vooral omdat elke realistische voorspelling nu rekening moet houden met twee factoren:

  • de feitelijke collectieve menselijke wil op dit ogenblik, en
  • de reeds waarneembare klimaateffecten.

1. De feitelijke collectieve menselijke wil op dit ogenblik

Oliemaatschappijen kennen al sinds 1965 het verband tussen hun producten en klimaatverandering. De nieuwsmedia waren op de hoogte toen James Hansen in 1988 getuigde voor het Congres. Tegen 2000 begonnen milieuactivisten het publiek en de politici volop te informeren, en testten ze de juiste terminologie om de aandacht te trekken, en actie te motiveren. ‘Moeten we zeggen: “opwarming van de aarde” of “klimaatverandering?” “broeikasgassen” of “klimaatvervuiling”?’ Minstens twintig jaar lang hebben wetenschappers, klimaatactivisten en energie-experts zich uitgebreide en vaak briljante inspanningen getroost om zowel te wijzen op de gevaren waar we mee te maken hebben, als om mogelijke oplossingen aan te tonen.

We kennen de resultaten. De grote uitstoters hebben zich aan fossiele brandstoffen vastgeklampt en hun invloed gebruikt om de kwestie te verdoezelen in plaats van een andere richting in te slaan. De uitstoot neemt na de pandemie weer toe, en 2023 zal naar verwachting de hoogste niveaus van CO2-uitstoot in de menselijke geschiedenis te zien geven. Op dit moment staat het zo goed als vast dat het verlangen om de 1,5°C niet te overschrijden inderdaad niet meer dan een verlangen was, en geen daadwerkelijke intentie is voor de meeste mensen die de macht hebben om er iets aan te doen.

Ik ben verrast door de inertie, maar dat had ik niet moeten zijn. De klimaatcrisis kan worden gezien als het logische resultaat van cumulatieve acties die duizenden jaren teruggaan. De landbouwrevolutie heeft blijkbaar de sociale en economische systemen top-down ingericht. En misschien heeft de onderwerping van de natuur, en van mensen die lager in de hiërarchie staan, geleid tot het ontstaan van een algemene ongevoeligheid in de menselijke geest. Door het lijden raken de fysieke en emotionele receptoren afgestompt die het leven gewoonlijk aangenaam maken. In een situatie van permanente competitie hebben degenen die hun sensitiviteit kunnen onderdrukken een voordeel. Competitieve individuen stijgen in de sociale orde, en samenlevingen die uit zulke mensen bestaan neigen hun “sterkte” te gebruiken om andere culturen te onderdrukken.

De meeste mensen in onze welvarende naties zijn niet getraind in een geest van medelijden. In plaats daarvan hebben mensen door opvoeding en door beloningen in hun volwassen leven geleerd om hun zorgzame kanten te onderdrukken. Dat betekent dat de voorstanders van klimaatactie niet alleen tegen de desinformatie en de lobbymacht van de fossiele-brandstofeconomie moeten opboksen. We hebben de mensen en onze leiders gevraagd om gevoelig te zijn voor iets waar ze nooit om hebben moeten geven. We hebben onze oproepen gericht aan mensen die, in de taal van Thomas Berry, autistisch zijn geworden ten opzichte van de natuur, en ik zou eraan toevoegen, autistisch tegenover hun eigen diepere behoeften.

2. Nu reeds waarneembare klimaateffecten

Een kort lijstje van recente nieuwsverhalen?

• De hittekoepel in het noordwesten van de VS
• Natuurbranden in het Westen van de VS
• Amazoneregenwoud is een netto koolstofuitstoter geworden
• Overstromingen in West-Europa
• Temperaturen van 47°C in Siberië
• Ontdooien van permafrost in de Noordpoolgebieden
• Droogte in Californische landbouwregio’s
• Sprinkhanen in graanvelden van het Midwesten van de VS
• 1,5 miljoen ontheemd door 3 dagen regen in China.

Ik zie niet in hoe een ordelijke transitie met low-impact strategieën kan worden gepland en uitgevoerd terwijl we de handen vol hebben met de gevolgen van deze en andere klimaatverstoringen. Verschillende van die fenomenen zijn bovendien tegelijkertijd gevolg en versnellingsfactor van de klimaatverandering. Het is nu onmogelijk geworden de juiste omvang te berekenen van de ontwrichting, veroorzaakt door de destabiliserende klimaatfenomenen, en de gevolgen ervan voor migraties, ziekten, voedseltekorten en financiële en politieke structuren. Ik denk dat we er echter van uit kunnen gaan dat projecten ter vermindering van de uitstoot, waar dan ook ter wereld, steeds meer zullen worden onderbroken door geofysische (klimaat) verstoringen.

Ik denk dat we er echter van uit kunnen gaan dat projecten ter vermindering van de uitstoot, waar dan ook ter wereld, steeds meer zullen worden onderbroken door geofysische (klimaat) verstoringen.

Helaas kunnen we nog andere complicaties verwachten, los van de klimaatgerelateerde gebeurtenissen. Een miljoen dier- en plantensoorten worden nu bedreigd met uitsterven. Insecten alleen al zijn de afgelopen vijftig jaar met 75% in aantal afgenomen – insecten die gewassen bestuiven, afval recyclen, de bodem gezond maken, ongedierte in toom houden en als voedsel dienen voor grotere dieren. We hebben ons water en onze lucht vervuild, en de hele toplaag voor de landbouw zou binnen zestig jaar kunnen verdwijnen. Dan is er ontbossing. Verzilting van zoet water. Verlies van biodiversiteit. Plastic afval. Wie kan voorspellen of en wanneer een van deze situaties, los van de klimaatfactoren, transitiemaatregelen kunnen dwarsbomen? Al met al is de degradatie zo wijdverbreid, de potentiële effecten zo ernstig, en de veranderingen die nodig zijn voor een oplossing zo kolossaal dat ik moeite heb om de omvang van het probleem te bevatten.

Ik wil enkel terloops naar de volatiele Amerikaanse politieke situatie verwijzen om opnieuw de aandacht te vestigen op wat ik zie als de fundamentele beperkende factor in ons streven naar oplossingen: De neiging van dominante culturen om individuen te produceren die zich niets gelegen laten liggen aan gevolgen buiten hun persoonlijke belangen in de onmiddellijke toekomst. Het zijn vaak de minst altruïstische individuen die in samenlevingen als de onze aan de macht komen, vooral in woelige tijden. Zonder sterke democratische structuren die ook de standpunten vertolken van minder agressieve, meer op samenwerking ingestelde burgers, maakt een vooruitziend en ingrijpend beleid waarschijnlijk weinig kans.

 

Wat kunnen we dan doen?

Eenmaal de ernst van onze situatie geaccepteerd, rijst de vraag “Wat kunnen we dan wel nog doen”? Wat kunnen mensen die om het leven op aarde geven op dit moment doen om te helpen? En hoe kunnen mensen die hun gevoeligheden niet hebben laten afstompen, een depressie vermijden?

Door actie, zou ik op die laatste vraag willen antwoorden. En ik zie drie mogelijke rolpatronen:

  1. “Aanpakkers”: de meesten van ons zullen gewoon aan de slag gaan om te redden wat er te redden valt, zolang we dat kunnen. Er is zoveel te doen, meer dan we aankunnen. Maar als ik niets onderneem, doe ik mijn plicht niet.
  2. “Dromers”: zij kunnen aansluiting zoeken bij uitvoerders. Het recept voor een taart is slechts de eerste stap; om een taart te bakken zijn ingrediënten nodig, en een oven. Dromers dragen de verantwoordelijkheid om een idee vorm te geven door middelen en mensen te vinden voor de uitvoering.
  3. “Influencers”: wie anderen kan motiveren en organiseren, doet dat ten voordele van iedereen. In onze tijd is de enige juiste toepassing van talent of wijsheid het genezen van het leven op onze planeet. Net als de dromers hebben ook de influencers hun deel van de verantwoordelijkheid.

Zelf val ik in de categorie van de Aanpakkers. Mijn invloedssfeer krimpt naarmate ik ouder wordt, en wat ik kan overzien, ligt steeds dichter bij huis. In de loop der jaren heb ik mijn gebruik van fossiele brandstoffen verminderd, en raak ik steeds minder betrokken bij de consumptie-economie. Ik kweek het grootste deel van mijn voedsel zelf, ga zelden naar de winkel, en deel een huis met mijn dochter en soms een derde generatie. Als ik een auto nodig heb, leen ik er een. Ik ben de tachtig voorbij, ik “groei” vooral nog in karakter: beter leren luisteren, attenter zijn, mijn beperkingen accepteren en soms om hulp vragen.

Ik leer meer over deze levensstijl in een kleine gemeenschap in een landelijke regio in het zuiden van de VS. Toen ik jonger was, kwam het erop aan rechtop te staan, nu moet ik vooral leren flexibel te zijn. Wie op zijn strepen staat, raakt al snel gefrustreerd door groepsbeslissingen. Wie flexibeler is en zijn mening bijstelt, krijgt meer invloed, en daar wordt iedereen beter van. Ik wed erop dat de vaardigheden die wij ontwikkelen in deze kleine gemeenschap, uiteindelijk ook mensen buiten onze kring ten goede zullen komen.

Ik hoop dat de Dromers mooie dromen zullen uitdragen die praktisch uitvoerbaar zijn. En er zullen zeker charismatische Influencers opstaan – popsterren of andere idolen van de massacultuur – die de publieke opinie kunnen bijsturen, van consumptie naar behoud van het leven.

Maar zullen mensen het eens kunnen worden over een duurzamer traject, dat de opwarming beperkt tot een leefbaar niveau, zonder dat laatste insect te doden dat aan de basis van de voedselketen ligt, of net die ene rivier teveel te vergiftigen? Ik vrees van niet. We hebben bijna elk onderdeel van het ecosysteem opgesoupeerd, en zijn nu goed en wel in het stadium van de consequenties beland. We kunnen allemaal ons uiterste best doen om het tij te keren, maar vanaf nu is het stukje bij beetje. Denk aan een reddingsboot, niet aan een cruiser. Net als de overlevenden van een schipbreuk kunnen we slechts een paar kleine schatten uit het tijdperk van de fossiele brandstoffen uit de scheepslading redden, en ik denk niet dat er tijd is om collectief te beslissen welke schatten dat moeten zijn. We zullen naar het volgende tijdperk gaan op het ritme van de Aarde en op de manier die de planeet toelaat.

Bron: https://www.resilience.org/stories/2021-08-02/this-ship-is-sinking/ 2/8/2021 (vertaling: redactie klimaateu5net)

VS-rapport: post-coronawereld onderuitgehaald door klimaat en sociale onrust

“Intelligence forecast sees a post-coronavirus world upended by climate change and splintering societies” kopte de Washington Post op 8/4/2021.

De Amerikaanse inlichtingendiensten hebben in hun jongste rapport weinig opbeurends te bieden aan een door de pandemie-vermoeide planeet. Waar gaat het volgens hen de komende 20 jaar naartoe? Het korte antwoord: het ziet er vrij somber uit. Maar het zouden ook geen Amerikanen zijn als ze niet afsloten met enkele “rozige” scenario’s.

Eerst de analyse

De pandemie is een mondiaal destabiliserende gebeurtenis geweest – “de meest significante mondiale ontwrichting sinds de Tweede Wereldoorlog” – die “de wereld heeft herinnerd aan zijn fragiliteit” en “een groot vraagteken heeft geplaatst” over de capaciteit van regeringen en instellingen om op catastrofes te kunnen reageren. COVID-19 wijst op de risico’s van ‘een kettingreactie van mondiale uitdagingen, van ziektes tot klimaatverandering, over ontwrichting door nieuwe technologieën tot financiële crises’.

Nog enkele punten uit het rapport

  • binnen samenlevingen neemt de sociale fragmentatie toe – politiek, cultureel, economisch – en een flink deel  van de wereldbevolking begint instellingen en regeringen te wantrouwen; ze vinden dat die niet willen of kunnen aan hun behoeften tegemoetkomen
  • meer en meer gaan mensen graviteren naar “informatiesilo’s” gelijkgestemden die elkaars overtuigingen versterken en tot (enige) waarheid uitroepen
  • een warmere planeet leidt tot nieuwe menselijke conflicten, waaronder, in het ergste scenario, mondiale voedseltekorten die massaal geweld uitlokken
  • concurrerende grootmachten (VS-China) zullen hun positie willen versterken, wat zal leiden tot “een meer conflictgevoelige en volatiele geopolitieke omgeving”
  • technologie, met al zijn mogelijkheden om economieën te stimuleren en de communicatie te verbeteren, kan ook de politieke spanningen verergeren – zoals ze al heeft gedaan

En dan de rozige scenario’s

  • het Europees herstelplan kan een stimulans zijn voor meer eenheid in Europa
  • landen die zich flexibel aanpassen, kunnen de crisis het hoofd bieden
  • een “renaissance” van de democratie, met Rusland en China “down”
  • Europa en China ijveren samen voor een betere wereld
  • de VS en China in vreedzame concurrentie.

Lees verder

Global Trends Report

Doyle: we gaan naar 10°C, en bij 4°C is het afgelopen

“Grofweg gesproken is u verteld dat we misschien 1,5c of 2c graden boven de pre-industriële temperatuur zullen stijgen. Dat is niet waar. Dat is in feite voorbijgestreefde wetenschap, en het is fundamenteel fout. Er is geen enkele onafhankelijke wetenschapper van de wereld die die positie nu nog zou ondersteunen. We gaan eigenlijk naar 10 graden opwarming die binnen 20 tot 30 jaar kan plaatsvinden. En op weg naar 10 graden, passeren we 4 graden. Nu is vier graden interessant omdat dat betekent: game over voor de mensheid. Houd dat dus in gedachten. Ik maak dit niet zomaar op.”

“Our only option is to stop pretending that we are ‘going green'”.

Wat meteen een vraag doet rijzen: wanneer gebeurt 4°C onderweg naar 10°C? Als 10°C binnen 20-30 jaar op het programma staat, dan is het waarschijnlijk  om 4°C te situeren binnen 8-15 jaar (de lezing is gehouden in 2019). Helaas is dat binnen het leven van vrijwel de hele wereldbevolking van nu (8 miljard). Van impact gesproken!

Counterpunch concludeert nuchter: als Doyle maar half gelijk heeft, OK dan schuift het fatale jaartal wat op… Mooi vooruitzicht! Lees het artikel op counterpunch 22/5/2020 .

Presentatie op youtube

Hieronder een dia uit de presentatie van Doyle (youtube, 1/9/2019, 24′), en commentaar bij het filmpje.

John Doyle is a long time EU staffer stationed in Brussels. (…) Here is John’s ‘catastrophe-check’ to UN aid agencies. Diplomacy is the art and science of posturing, distortion and fabrication about underlying false and ideological mental positions about reality.  We are operating under a global political network of self-delusional agencies and individuals who seem to believe that if they just keep repeating a false narrative about Reality it will become true and real.  Parties to the climate talks need to stop talking so much and start acting.  But for this to happen, the world’s citizens need to take them to account. The Student Strikes and other forms of civil disobedience are what’s needed, but much more of it. One day a week of student striking is an inadequate response for a future being stolen for a full seven-days a week forever. (…) (youtube, 1/9/2019, 24′)

Australisch rapport: tegen 2050 afgelopen: hype?

Het Vrijheidsbeeld onder water tot aan de schouders: onjuist, zeggen de wetenschappers. Zelfs als al het ijs smelt, zal het “maar” tot aan de heupen onderlopen. Is dat een geruststelling, zeg 😉

Voor Vox(1) begon het allemaal met het doemrapport Existential climate-related security risk van de Australische denktank Breakthrough,, dat viraal ging na citeren op 3 juni in Vice. Het rapport schetst een somber scenario voor de mensheid: over en out tegen 2050. Niet onvermijdelijk, en alleen in het worst case scenario, maar toch niet onwaarschijnlijk tenzij…

In een notendop zeggen de auteurs

  • wil je klimaatgebonden (inter)nationale veiligheidsrisico’s inschatten, dan stap je beter af van de beperkingen van klimaatprognoses: de meeste klimaatrapporten zijn hopeloos conservatief en nodeloos voorzichtig
  • klimaatverandering is (op korte tot middellange termijn) een existentiële bedreiging voor de menselijke beschaving: we moeten meer gaan focussen op extreme risico’s i.p.v. enkel de probabiliteit  
  • scenario-analyse is daartoe wellicht de meest geschikte methode: een hoogrisicoscenario voor 2050 wijst dan op een fatale negatieve impact op de mensheid, die mogelijk eeuwenlang aanhoudt
  • om dat risico te vermijden of te verminderen, moeten we zeer snel overstappen op een emissievrij industrieel systeem, met een wereldwijde mobilisatie van mensen en middelen, als in een oorlogssituatie. 

Klimaatwetenschappers: help, dit is niet “volgens ons boekje”

Meerdere klimaatwetenschappers schoten in een kramp bij dit rapport. Er werden punten van detailkritiek gespuid, maar in hoofdzaak kwam de “wetenschappelijke” kritiek erop neer dat de conclusies van het rapport wetenschappelijk ongefundeerd waren, “want niet peer reviewed”. Maar daar ligt een eerste probleem:

  • peer review leidt tot  jarenlange vertragingen (van concept tot peer review tot publicatie)
  • peer review is de hoeksteen van “wetenschappelijke consensus”, een procedure die ons -met het IPCC – enkele decennia vertraging in het klimaatbeleid heeft gekost (daarover is nu in klimaatkringen vrijwel consensus)

Een tweede overweging is dat een verstoring van maatschappij en/of beschaving geen klimaatwetenschappelijk, maar een socio-politiek thema is. En met alle respect, klimaatwetenschappers zijn op dat vlak amateurs. Net als de oorlog te belangrijk was om aan generaals over te laten, helpt het om de gevolgen van klimaatverstoring vanuit andere invalshoeken te bekijken. Het Australisch rapport is er één van: het vertrekt uitdrukkelijk van een “national security” perspectief, niet van een “probabiliteit”. Een ander – intussen schoolvoorbeeld – is Syrië: met een klimaatfactor (droogte) als aanzet, uitgegroeid tot een geopolitieke kwestie van eerste orde. Over de potentieel destructieve kracht van massamigratie bijvoorbeeld is nog niet zoveel bekend.

Vox versus Vice

De felle reactie van de klimatologen en hun grondige afkeer van alles wat naar “alarm” ruikt, vond gretig gehoor: Vice kreeg massaal reacties van wanhopige en gedeprimeerde lezers (5/6/2019). Zozeer dat zelfs Vice ging inbinden (11/6), en zich bijna verontschuldigde voor de ophef. Het helpt als je je dan wat vrolijk kan maken over gekke einde-der-tijden-goeroes, en een paleontoloog van de kast haalt die uitlegt hoe de mensheid zich herstelde na eerdere crises. Inderdaad een hele troost, stel je voor: na 2050 overleeft, ergens in het laatste woud van Brazilië, een groepje mensen, en over 100.000 jaar lopen opnieuw een miljoen mensen op de planeet. Hoera, alles is relatief!
Een ander punt van voortdurende spraakverwarring, gretig opgerakeld door wetenschappers, is het onderscheid (“distinguo“) tussen “verdwijnt de mensheid?” of “sterft het gros van de mensheid?”: echt heel belangrijk 😉 voor de 6,99 miljard gedoemden! Zulke wetenschappers leven in een theoretische bubbel, en hebben geen besef van de gewelddadige terreur die een desintegrerende samenleving opvreet. En die desintegratie kan al gebeuren bij 100 miljoen, of zelfs 10 miljoen klimaatvluchtelingen.

Schellnhuber: it’s the non-linearity, stupid!

Als je dan toch optimistisch maar tegelijk risicobewust wil zijn, is de benadering van Schellnhuber verfrissend. Hij wijst primair op het niet-lineaire karakter van de klimaatontwikkelingen: we weten gewoon niet hoe en in welke mate die vele feedback loops ons de das kunnen omdoen. Het fatale risico weglachen of wegredeneren is dom. Maar (optimist) Schellnhuber voegt er olijk aan toe dat ook de maatschappelijke ontwikkelingen (en dus de tussenkomst van de mens) best niet-lineair kunnen verlopen. Anders gezegd: zodra het klimaatbesef is doorgedrongen, kan er echt wel snel een doortastend klimaatbeleid gevoerd worden. En dat blijft voor hem reden tot optimisme.  Tegelijk pleit hij voor het loslaten van de efficiëntietoets in klimaatinvesteringen: durf te investeren in allerlei experimenten, ook al weet je dat de helft of meer mislukt. Doe alsof het leven van je kind ervan afhangt. Met “voorzichtige efficiëntie” komen we er niet, dat bevestigt alleen de status quo.

Bronnen

Deze post is gebaseerd op het artikel in Vox, maar wel een beetje zwart-wit getekend, als een cartoon. Vox reageert hier vooral op Vice, en probeert wellicht Vice weg te zetten als “sensatiebelust”, terwijl zij (Vox) de stem van de voorzichtige redelijkheid vertolken. Vandaar dat de kritiek van klimaatwetenschappers zo prominent in beeld komt bij Vox. Zie ook wikipedia over het “brave” Vox en “provocerende” Vice. 

Na de instorting: Mobus pleit voor permacultuur

Prof. Mobus, een autoriteit in systeemtheorie, volgt het klimaatdebacle al jaren, maar geeft nu toe zich grondig vergist te hebben. Lees hier een samenvatting van zijn blogartikel “Climate Chaos and More”:

Toen ik jaren geleden begon te bloggen, had ik eerlijk gezegd niet verwacht nog getuige te zullen zijn van einde van onze beschaving,. Natuurlijk zag ik duidelijk de trends (energie, klimaat, sociaal), en pleitte ik voor een andere levensstijl, maar de echte catastrofe, die zou voor na mijn tijd zijn [Mobus is prof-met-pensioen]. Nu ben ik er niet meer zo zeker van. (…) In feite is het eindspel al ingezet. Mijn Italiaanse collega Ugo Bardi heeft het over de “Klippen van Seneca” (de Romeinse filosoof Seneca schreef dat welvaart gradueel toeneemt, en dan plots ineenzakt, alsof je van een klip zou storten). Mijn eigen simulatiemodellen van civilisaties bevestigen die curve: een plotse instorting zodra de groeilimieten zijn bereikt. Alleen realiseerde ik me niet hoe dicht we bij die klip waren.

Het zal ons niet lukken onze beschaving zoals we die kennen, te redden met technologische trukjes. (…) Inzake energie hadden we onze hoop gesteld op alternatieve bronnen. Maar dat lukt niet: de transitie is onvoldoende om deze energiehongerige beschaving te redden. Het is een race die we aan het verliezen zijn. Volgens mij is het “game over”, ik kan me niet voorstellen dat we de levensstijl waar we aan gewend zijn geraakt, kunnen voortzetten in de 21e eeuw. Zelfs als we bij wonder CO2 uit de atmosfeer zouden halen, kunnen we de catastrofale opwarming niet tegenhouden.

Ik heb in mijn werk zoveel mogelijk factoren ingecalculeerd (zie mijn blogarchieven). Ik hoop dat de berekeningen fout zijn, maar ik heb nog geen fouten gevonden (behalve de voorspelling dat de chaos voor NA mijn tijd zou zijn). Het spijt me dat ik niet meer mensen met gezag en invloed heb weten te overtuigen.

Mijn advies is: trek de wildernis in [“head for the hills” – Mobus leeft in het NW van de VS].  Wie de wildernis intrekt, kan hopelijk overleven. Mijn voorspelling is niet het totaal uitsterven van homo sapiens, wel het verlies van onze technologische maatschappij. En die instorting is nodig om de biosfeer te vrijwaren zodat nieuwe soorten kunnen opbloeien, zoals gebeurd is bij vroegere extincties.

Zelf overleef ik het niet (te oud). Maar wat ik oprecht hoop, is dat sommige overlevers erin zullen slagen een pakket basiskennis te bewaren. Ik denk dan aan systeemwetenschap, en een praktisch uitvloeisel ervan, de permacultuur [menselijke leefomgeving op een manier die ecologisch duurzaam en economisch stabiel is, wikipedia]. Daarmee kan opnieuw een sociaal opbouwproces op gang gebracht worden, met lessen uit de fouten van het heden: blind geloof in kapitalisme, materialisme en economische groei.

O ja, en veel geluk!

Raising My Child in a Doomed World

Het boek op de website van uitgeverij Sohopress:
Keuze hebben we niet: we leven in een tijd van verontrustende en verbijsterende veranderingen – het uiteenvallen van de wereldwijde orde van na 1945, een massale extinctie van soorten en omgevingen, en het begin van het einde van de beschaving zoals wij die kennen. Niemand van ons is onschuldig, niemand is veilig. Wat nu?

“We’re Doomed, Now What?” (We zijn gedoemd, wat nu?) gaat in op de crisis van onze tijd in een reeks briljante, ontroerende en originele essays over klimaatverandering, oorlog, literatuur en verlies. Roy Scranton is een van de meest provocerende en iconoclastische geesten van zijn generatie.

In een ontroerend essay op basis van het boek schrijft hij in de New York Times van 16 juli 2018:
Een dochter op de wereld zetten  is volgens sommigen op zich al een vergissing… Ik heb tweemaal om haar geweend: eerst van vreugde, toen ze geboren werd na een bevalling die liefst 27 uur duurde, en een tweede maal toen ik, met haar in mijn armen, over de parking van het ziekenhuis uitkeek op de stedelijke jungle… Iedereen die het klimaat een beetje volgt, weet dat de vooruitzichten grimmig zijn. En wie de politiek een beetje volgt, beseft dat we onze kansen vrijwel zeker verknoeien: binnen de 5 à 10 jaar onze hele economie omgooien, massaal in het klimaat investeren, en dat met wereldwijde afspraken… een wrange grap… En zelfs als dat zou lukken, krijgen we nog de gevolgen van vorige uitstoot te slikken. Het effect van CO2-uitstoot op het klimaat komt met een uitstel, en wij leven in die uitstel-tijd.

Tenzij er mirakels gebeuren, gaan we de komende 20 jaar steeds meer chaotische, systemische transformatie zien in de klimaatpatronen over de hele wereld, onvoorspelbare biologische verschuivingen en een heel spectrum van menselijke politieke en economische reacties, schuld- en scheldtirades en oorlog. Daarna wordt het nog erger. Vanaf ongeveer 2040 – het volwassen leven van mijn dochter – ontrolt zich een wereldwijde catastrofe met implicaties die elk redelijk persoon met afschuw moeten vervullen.

Scranton’s besluit komt neer op de keuze tussen de suïcidale motivering van David Buckel, de activist die zichzelf op 14 april 2018 verbrandde uit protest tegen onze fossiele zelfdestructie, en het “only love remains” devies van klimaatpessimist Guy McPherson.

Zie ook blogbericht 11/7/2017 Klimaatbewust? Minder kinderen!

Instorting in de komende decennia? Vrijwel zeker, zegt Ehrlich

Een fatale ineenstorting van de beschaving in de komende decennia? Een
“quasi-zekerheid”, aldus bioloog Prof Paul Ehrlich, als gevolg van de
niet-aflatende vernietiging van de natuurlijke wereld door de mensheid.
En het is precies die natuurlijke omgeving die alle leven op aarde, en
ook de mensheid, ondersteunt.

De optimale wereldbevolking is minder dan twee miljard mensen – 5,6 miljard minder dan nu op deze planeet, meent hij, en er is een toenemende vergiftiging van de hele planeet door synthetische chemicaliën die misschien gevaarlijker zijn voor mens en natuur dan klimaatverandering.

Ehrlich zegt ook dat er een massale en nooit geziene herdistributie van rijkdom nodig is om een eind te maken aan de overconsumptie van hulpbronnen. Maar “de rijken die nu het wereldsysteem besturen – en hun
jaarlijkse ‘wereldvernietiger’-bijeenkomsten in Davos houden – zullen het waarschijnlijk niet laten gebeuren”.

Ehrlich schreef in 1968 The Population Bomb, samen met zijn vrouw Anne Ehrlich. Het boek voorspelde dat in de jaren ’70 “honderden miljoenen mensen zouden verhongeren” – maar dat werd vermeden door de groene revolutie in de intensieve landbouw. Veel details en timing van gebeurtenissen waren verkeerd, erkent Paul Ehrlich vandaag, maar hij zegt dat het boek in het algemeen correct was: ongebreidelde bevolkingsgroei in combinatie met overconsumptie wordt ons fataal.

Lees het hele artikel in The Guardian (22/3/2018)

The Uninhabitable Earth

The Uninhabitable Earth (Onbewoonbare Aarde), een sterartikel in New York Magazine van 9 juli 2017, zet het hele klimaatvraagstuk nog eens in een zeer leesbare, sociaal-historische context:

  • Doomsday
  • Dodelijke hitte
  • Hongersnood
  • Klimaatepidemiën
  • Stikkende lucht
  • Eindeloze oorlogen
  • Permanente economische depressie
  • Vergiftigde oceanen
  • We zijn ziende blind

It is, I promise, worse than you think. If your anxiety about global warming is dominated by fears of sea-level rise, you are barely scratching the surface of what terrors are possible, even within the lifetime of a teenager today.

Het artikel is het resultaat van talloze interviews van David Wallace-Wells met klimaatwetenschappers. Zij blijven optimistisch, omdat de mens ongelooflijk inventief is. De mens heeft het klimaatprobleem veroorzaakt, en zal het ook moeten oplossen, er is geen andere keuze. David zelf is er duidelijk minder gerust in, al blijkt uit zijn interview dat uitgesproken pessimisme toch nog sterk taboe is (en niet alleen in de VS).
Het artikel deed heel wat stof opwaaien, wat erop wijst dat de Amerikaanse intelligentsia behoorlijk geschrokken is van de ernst van de situatie.

Lees aansluitend:

  • het artikel zelf,  of met voetnoten en verwijzingen
  • kritiek op het artikel, samengevat op de Engelse wikipedia (de meeste kritiek is ofwel detailkritiek, ofwel bezwaar tegen de pessimistische toon van het artikel)
  • kritiek oorspronkelijk op climatefeedback.org en grondig weerlegd door Paul Beckwith
  • interview waarin David terugblikt op de deining die het artikel veroorzaakte, en getuigt van een – met permissie – braaf voluntaristisch optimisme (elektrische auto’s in India en meer vegetarisch eten, dat gaat ons redden(!?))

De kritiek, meer in detail (nota’s)

Het artikel oogste een storm aan commentaren. Hieronder 2 antagonisten.

Paul Beckwith

In een serie van 5 video’s (19/7/2017) weerlegt een felle Paul Beckwith de vele kritische opmerkingen op climatefeedback.org, kort:

  • kritiek “dit zijn worst case scenarios” > nee zegt PB dit zijn realistische scenarios, met wetenschappelijke ondergrond
  • kritiek “methaan is niet zo’n dreiging” > nee zegt PB dit is recent weerlegd
  • kritiek “fout satellietdata” > mogelijk, maar dit is een detail
  • PB: klimaatwetenschap is herhaaldelijk veel te conservatief gebleken, we moeten af van die over-voorzichtige uitsprakencultuur
  • PB: kritiek zelf bulkt van niet-wetenschappelijke uitspraken zoals “overdreven”, “onhandig” “worst case” “stemt niet overeen met de wetenschap” (maar die wordt niet geciteerd, het is dus wat je noemt een “goedkoop gezagsargument”
  • PB …tot zelfs onwetenschappelijk-absurd (bv. het ontkennen van niet-lineaire ontwikkelingen, Christopher Colose)

Kortom, de kritiek klinkt als een haast georganiseerd concert van ontkenning van de ernst. Het is alsof vele klimaatwetenschappers een panische angst hebben voor het toegeven van de ernst van de situatie.

Michael Mann

In een youtube-video Michael Mann Responds to ‘Uninhabitable Earth’ (23/7/2017) komt M. Mann wat neerbuigend over, en geeft als kritiek:

  • fout in 1 study dataset ; warming in line with climate models (zie hierboven PB “detail”)
  • carbon cycle feedbacks methane “bomb” (zie hierboven PB: methaan is wel degelijk een tijdbom)

M. Mann steunt vooral op het gezagsargument van een panel van 14 scientists die het artikel een rating “low” gaven. Maar dat is nauwelijks een wetenschappelijk statement! Wil je een dergelijk artikel onderuit halen, dan moet je de hoofdargumenten stuk voor stuk weerleggen met verwijzingen naar wetenschap.
M. Mann is duidelijk ontstemd vanwege de wat hij noemt “overdreven pessimistische toon” van het artikel. Hij verdenkt  uitdrukkelijk Guy McPherson van beïnvloeding van de auteur. Toegegeven, worst case scenarios moeten volgens M Mann bekeken worden (vgl brandverzekering), maar hoofdkritiek: worst case sc wordt hier gepresenteerd als waarschijnlijk scenario (zie hierboven PB).
M Mann blijft optimistisch (cf Akkoorden van Parijs), en

  • wijst op levelling off van de co2 uitstoot (wat niet klopt: wat afvlakt is de CO2 door energieproductie, maar CO2 van ontbossing en bosbranden gaat verder)
  • ontkent plotse stijging met 5°C in het verleden: dat was lokaal, niet planetair (klopt dit wel? zie wp)

Kortom, M Mann vindt blijkbaar elke confrontatie van een ongeruste bevolking met de regeringen politiek erg riskant, en verkiest dus een “alle neuzen achter Parijs” beweging. So noted.

Update: een jaar later is Wallace verbijsterd over het feit dat vrijwel geen enkele nieuwssite de hittegolf van 2018 in verband brengt met de klimaatverandering. Zie How Did the End of the World Become Old News? (NY Magazine 26/7/2018).

Update 2: in 2019 in boekvorm verschenen:

De Opstand van de Natuur

Als 2 graden kouder (de kleine ijstijd) de hele samenleving al op zijn kop zette, wat dan NU, waar 2 graden opwarming gegarandeerd overschreden wordt? Inspiratie uit een vlot geschreven boek, zegt de morgen:

Aan de hand van ‘verhalen over gewone mensen’ schetst de Duitser Philipp Blom (°1970) de gevolgen van de klimaatverandering die vanaf de 16de eeuw de samenleving op z’n kop zette. Zal zo’n scenario zich vandaag herhalen?

Wat gebeurt er met onze samenleving nu het klimaat verandert? Naïeve optimisten (‘De wetenschap zal wel een oplossing vinden’) staan lijnrecht tegenover onheilsprofeten (‘De mens wordt gestraft voor zijn domheid’). Afgaande op de politieke programma’s (‘Groei! Jobs!’) en het stemgedrag van de burgers ligt het merendeel van ons daar niet wakker van. De onverschilligheid roept een toepasselijk beeld op: dat van de kikker in het bad waarvan de watertemperatuur langzaam oploopt tot het punt waarop het beest niet meer bij machte is eruit te springen en vervolgens gekookt wordt.
(…)
Het laatste en kortste deel van het boek, de epiloog, is een aangekondigde klap in het gezicht van de lezer. Op minder dan dertig pagina’s schetst de auteur de analogie met onze tijd, wat op zich nauwelijks verrassend is – wie nu nog twijfelt aan de klimaatverandering, is ofwel een idioot ofwel een lobbyist voor bepaalde belangengroepen. De klap komt er wanneer hij aantoont dat de oplossing die ons gered heeft bij de vorige verandering, vandaag de dag onze ondergang betekent.