Tag archieven: 2030

De logische volgorde

En wat mogen we eigenlijk verwachten, de volgende 10-20 jaar? Twee bronnen, beetje lukraak gekozen:

  1.  IPCC AR6 van augustus 2021, mooi samengevat door Peter Carter (How bad can it be, op youtube)
  2.  een “hoopgevend” (!) scenario van Livescience, in gesprek met klimaatoptimist Michael Mann, citaat: Anders gezegd: de gevolgen van klimaatverandering zullen er wellicht niet direct toe leiden dat de mensheid uitsterft, maar het kan wel leiden tot gebeurtenissen die honderden miljoenen, zelfs miljarden (!) levens in gevaar brengen.

Dus, wat te verwachten? Drie logische fases…

1. meer extreem weer (2010-2025)

Meer stormen, droogtes, vloedgolven en zo. Denk in België aan scenario’s zoals de overstromingen van 14 juli 2021, Ruisbroek 1976 of Als de dijken breken. Omgekeerd, de droogtes van 2011, 2017 en 2018.

Wereldwijd, stormen als orkaan Katrina, orkaan Sandy, kernramp Fukushima, natuurbranden als in de VS en in Rusland, enzovoort, maar wel frequenter en een tikkeltje erger, keer op keer opnieuw.

2. misoogsten > hongersnood > massamigraties en oorlog (2026-2039)

Extreem weer met stormen en vooral droogtes wordt de oorzaak van misoogsten. Aanvankelijk worden de voedseltekorten opgevangen door internationale handel en desnoods noodhulp. Maar minder dan een kwart van het totale landbouwareaal op aarde (de “voedselgordel”) produceert bijna driekwart van de belangrijkste voedselgewassen (maïs, tarwe en rijst). Bij een zware klimaatimpact in deze “gordel” is er dus een risico op “multi-breadbasket failure“,(1) en dan volstaat de handel niet meer. Intussen blijft het extreem weer huis houden, wat de zaken compliceert.

Waar het rijke westen zich in deze fase wellicht nog een tijd staande kan houden (hoewel met een drastisch lager welvaartsniveau), is dat in de volgende fase veel minder evident. En dan dreigt “code rood voor de mensheid” (A. Guterres, augustus 2021) werkelijk te worden:

3. maatschappelijke instorting (2040…?)

Zoals voor zovele historische voorbeelden van maatschappelijke instoriing, kan ook voor ons de klok luiden.

P.S.: intussen kunnen daar nog ’s pandemieën en beurs/bankcrashes komen tussenfietsen natuurlijk… Daar staat emotioneel wel tegenover dat mensen in noodsituaties ook het beste van zichzelf geven, tenminste toch in kleine, eigen kring. Daarbuiten? Lees Parable of the sower (wel toegespitst op de VS).

1 The conversation, what if…

Het zinkend schip

Alice Loyd schreef op 2 augustus 2021 voor resilience.org

Is er nog tijd om de dekstoelen te herschikken, volgens het Akkoord van Parijs, of moeten we gewoon beginnen met het uitdelen van reddingsvesten? Veel mensen hopen nog steeds dat we een controleerbare overgang kunnen maken naar een low-impact economie. Ik heb de hoop op die uitkomst zo goed als opgegeven, vooral omdat elke realistische voorspelling nu rekening moet houden met twee factoren:

  • de feitelijke collectieve menselijke wil op dit ogenblik, en
  • de reeds waarneembare klimaateffecten.

1. De feitelijke collectieve menselijke wil op dit ogenblik

Oliemaatschappijen kennen al sinds 1965 het verband tussen hun producten en klimaatverandering. De nieuwsmedia waren op de hoogte toen James Hansen in 1988 getuigde voor het Congres. Tegen 2000 begonnen milieuactivisten het publiek en de politici volop te informeren, en testten ze de juiste terminologie om de aandacht te trekken, en actie te motiveren. ‘Moeten we zeggen: “opwarming van de aarde” of “klimaatverandering?” “broeikasgassen” of “klimaatvervuiling”?’ Minstens twintig jaar lang hebben wetenschappers, klimaatactivisten en energie-experts zich uitgebreide en vaak briljante inspanningen getroost om zowel te wijzen op de gevaren waar we mee te maken hebben, als om mogelijke oplossingen aan te tonen.

We kennen de resultaten. De grote uitstoters hebben zich aan fossiele brandstoffen vastgeklampt en hun invloed gebruikt om de kwestie te verdoezelen in plaats van een andere richting in te slaan. De uitstoot neemt na de pandemie weer toe, en 2023 zal naar verwachting de hoogste niveaus van CO2-uitstoot in de menselijke geschiedenis te zien geven. Op dit moment staat het zo goed als vast dat het verlangen om de 1,5°C niet te overschrijden inderdaad niet meer dan een verlangen was, en geen daadwerkelijke intentie is voor de meeste mensen die de macht hebben om er iets aan te doen.

Ik ben verrast door de inertie, maar dat had ik niet moeten zijn. De klimaatcrisis kan worden gezien als het logische resultaat van cumulatieve acties die duizenden jaren teruggaan. De landbouwrevolutie heeft blijkbaar de sociale en economische systemen top-down ingericht. En misschien heeft de onderwerping van de natuur, en van mensen die lager in de hiërarchie staan, geleid tot het ontstaan van een algemene ongevoeligheid in de menselijke geest. Door het lijden raken de fysieke en emotionele receptoren afgestompt die het leven gewoonlijk aangenaam maken. In een situatie van permanente competitie hebben degenen die hun sensitiviteit kunnen onderdrukken een voordeel. Competitieve individuen stijgen in de sociale orde, en samenlevingen die uit zulke mensen bestaan neigen hun “sterkte” te gebruiken om andere culturen te onderdrukken.

De meeste mensen in onze welvarende naties zijn niet getraind in een geest van medelijden. In plaats daarvan hebben mensen door opvoeding en door beloningen in hun volwassen leven geleerd om hun zorgzame kanten te onderdrukken. Dat betekent dat de voorstanders van klimaatactie niet alleen tegen de desinformatie en de lobbymacht van de fossiele-brandstofeconomie moeten opboksen. We hebben de mensen en onze leiders gevraagd om gevoelig te zijn voor iets waar ze nooit om hebben moeten geven. We hebben onze oproepen gericht aan mensen die, in de taal van Thomas Berry, autistisch zijn geworden ten opzichte van de natuur, en ik zou eraan toevoegen, autistisch tegenover hun eigen diepere behoeften.

2. Nu reeds waarneembare klimaateffecten

Een kort lijstje van recente nieuwsverhalen?

• De hittekoepel in het noordwesten van de VS
• Natuurbranden in het Westen van de VS
• Amazoneregenwoud is een netto koolstofuitstoter geworden
• Overstromingen in West-Europa
• Temperaturen van 47°C in Siberië
• Ontdooien van permafrost in de Noordpoolgebieden
• Droogte in Californische landbouwregio’s
• Sprinkhanen in graanvelden van het Midwesten van de VS
• 1,5 miljoen ontheemd door 3 dagen regen in China.

Ik zie niet in hoe een ordelijke transitie met low-impact strategieën kan worden gepland en uitgevoerd terwijl we de handen vol hebben met de gevolgen van deze en andere klimaatverstoringen. Verschillende van die fenomenen zijn bovendien tegelijkertijd gevolg en versnellingsfactor van de klimaatverandering. Het is nu onmogelijk geworden de juiste omvang te berekenen van de ontwrichting, veroorzaakt door de destabiliserende klimaatfenomenen, en de gevolgen ervan voor migraties, ziekten, voedseltekorten en financiële en politieke structuren. Ik denk dat we er echter van uit kunnen gaan dat projecten ter vermindering van de uitstoot, waar dan ook ter wereld, steeds meer zullen worden onderbroken door geofysische (klimaat) verstoringen.

Ik denk dat we er echter van uit kunnen gaan dat projecten ter vermindering van de uitstoot, waar dan ook ter wereld, steeds meer zullen worden onderbroken door geofysische (klimaat) verstoringen.

Helaas kunnen we nog andere complicaties verwachten, los van de klimaatgerelateerde gebeurtenissen. Een miljoen dier- en plantensoorten worden nu bedreigd met uitsterven. Insecten alleen al zijn de afgelopen vijftig jaar met 75% in aantal afgenomen – insecten die gewassen bestuiven, afval recyclen, de bodem gezond maken, ongedierte in toom houden en als voedsel dienen voor grotere dieren. We hebben ons water en onze lucht vervuild, en de hele toplaag voor de landbouw zou binnen zestig jaar kunnen verdwijnen. Dan is er ontbossing. Verzilting van zoet water. Verlies van biodiversiteit. Plastic afval. Wie kan voorspellen of en wanneer een van deze situaties, los van de klimaatfactoren, transitiemaatregelen kunnen dwarsbomen? Al met al is de degradatie zo wijdverbreid, de potentiële effecten zo ernstig, en de veranderingen die nodig zijn voor een oplossing zo kolossaal dat ik moeite heb om de omvang van het probleem te bevatten.

Ik wil enkel terloops naar de volatiele Amerikaanse politieke situatie verwijzen om opnieuw de aandacht te vestigen op wat ik zie als de fundamentele beperkende factor in ons streven naar oplossingen: De neiging van dominante culturen om individuen te produceren die zich niets gelegen laten liggen aan gevolgen buiten hun persoonlijke belangen in de onmiddellijke toekomst. Het zijn vaak de minst altruïstische individuen die in samenlevingen als de onze aan de macht komen, vooral in woelige tijden. Zonder sterke democratische structuren die ook de standpunten vertolken van minder agressieve, meer op samenwerking ingestelde burgers, maakt een vooruitziend en ingrijpend beleid waarschijnlijk weinig kans.

 

Wat kunnen we dan doen?

Eenmaal de ernst van onze situatie geaccepteerd, rijst de vraag “Wat kunnen we dan wel nog doen”? Wat kunnen mensen die om het leven op aarde geven op dit moment doen om te helpen? En hoe kunnen mensen die hun gevoeligheden niet hebben laten afstompen, een depressie vermijden?

Door actie, zou ik op die laatste vraag willen antwoorden. En ik zie drie mogelijke rolpatronen:

  1. “Aanpakkers”: de meesten van ons zullen gewoon aan de slag gaan om te redden wat er te redden valt, zolang we dat kunnen. Er is zoveel te doen, meer dan we aankunnen. Maar als ik niets onderneem, doe ik mijn plicht niet.
  2. “Dromers”: zij kunnen aansluiting zoeken bij uitvoerders. Het recept voor een taart is slechts de eerste stap; om een taart te bakken zijn ingrediënten nodig, en een oven. Dromers dragen de verantwoordelijkheid om een idee vorm te geven door middelen en mensen te vinden voor de uitvoering.
  3. “Influencers”: wie anderen kan motiveren en organiseren, doet dat ten voordele van iedereen. In onze tijd is de enige juiste toepassing van talent of wijsheid het genezen van het leven op onze planeet. Net als de dromers hebben ook de influencers hun deel van de verantwoordelijkheid.

Zelf val ik in de categorie van de Aanpakkers. Mijn invloedssfeer krimpt naarmate ik ouder wordt, en wat ik kan overzien, ligt steeds dichter bij huis. In de loop der jaren heb ik mijn gebruik van fossiele brandstoffen verminderd, en raak ik steeds minder betrokken bij de consumptie-economie. Ik kweek het grootste deel van mijn voedsel zelf, ga zelden naar de winkel, en deel een huis met mijn dochter en soms een derde generatie. Als ik een auto nodig heb, leen ik er een. Ik ben de tachtig voorbij, ik “groei” vooral nog in karakter: beter leren luisteren, attenter zijn, mijn beperkingen accepteren en soms om hulp vragen.

Ik leer meer over deze levensstijl in een kleine gemeenschap in een landelijke regio in het zuiden van de VS. Toen ik jonger was, kwam het erop aan rechtop te staan, nu moet ik vooral leren flexibel te zijn. Wie op zijn strepen staat, raakt al snel gefrustreerd door groepsbeslissingen. Wie flexibeler is en zijn mening bijstelt, krijgt meer invloed, en daar wordt iedereen beter van. Ik wed erop dat de vaardigheden die wij ontwikkelen in deze kleine gemeenschap, uiteindelijk ook mensen buiten onze kring ten goede zullen komen.

Ik hoop dat de Dromers mooie dromen zullen uitdragen die praktisch uitvoerbaar zijn. En er zullen zeker charismatische Influencers opstaan – popsterren of andere idolen van de massacultuur – die de publieke opinie kunnen bijsturen, van consumptie naar behoud van het leven.

Maar zullen mensen het eens kunnen worden over een duurzamer traject, dat de opwarming beperkt tot een leefbaar niveau, zonder dat laatste insect te doden dat aan de basis van de voedselketen ligt, of net die ene rivier teveel te vergiftigen? Ik vrees van niet. We hebben bijna elk onderdeel van het ecosysteem opgesoupeerd, en zijn nu goed en wel in het stadium van de consequenties beland. We kunnen allemaal ons uiterste best doen om het tij te keren, maar vanaf nu is het stukje bij beetje. Denk aan een reddingsboot, niet aan een cruiser. Net als de overlevenden van een schipbreuk kunnen we slechts een paar kleine schatten uit het tijdperk van de fossiele brandstoffen uit de scheepslading redden, en ik denk niet dat er tijd is om collectief te beslissen welke schatten dat moeten zijn. We zullen naar het volgende tijdperk gaan op het ritme van de Aarde en op de manier die de planeet toelaat.

Bron: https://www.resilience.org/stories/2021-08-02/this-ship-is-sinking/ 2/8/2021 (vertaling: redactie klimaateu5net)

Doyle: we gaan naar 10°C, en bij 4°C is het afgelopen

“Grofweg gesproken is u verteld dat we misschien 1,5c of 2c graden boven de pre-industriële temperatuur zullen stijgen. Dat is niet waar. Dat is in feite voorbijgestreefde wetenschap, en het is fundamenteel fout. Er is geen enkele onafhankelijke wetenschapper van de wereld die die positie nu nog zou ondersteunen. We gaan eigenlijk naar 10 graden opwarming die binnen 20 tot 30 jaar kan plaatsvinden. En op weg naar 10 graden, passeren we 4 graden. Nu is vier graden interessant omdat dat betekent: game over voor de mensheid. Houd dat dus in gedachten. Ik maak dit niet zomaar op.”

“Our only option is to stop pretending that we are ‘going green'”.

Wat meteen een vraag doet rijzen: wanneer gebeurt 4°C onderweg naar 10°C? Als 10°C binnen 20-30 jaar op het programma staat, dan is het waarschijnlijk  om 4°C te situeren binnen 8-15 jaar (de lezing is gehouden in 2019). Helaas is dat binnen het leven van vrijwel de hele wereldbevolking van nu (8 miljard). Van impact gesproken!

Counterpunch concludeert nuchter: als Doyle maar half gelijk heeft, OK dan schuift het fatale jaartal wat op… Mooi vooruitzicht! Lees het artikel op counterpunch 22/5/2020 .

Presentatie op youtube

Hieronder een dia uit de presentatie van Doyle (youtube, 1/9/2019, 24′), en commentaar bij het filmpje.

John Doyle is a long time EU staffer stationed in Brussels. (…) Here is John’s ‘catastrophe-check’ to UN aid agencies. Diplomacy is the art and science of posturing, distortion and fabrication about underlying false and ideological mental positions about reality.  We are operating under a global political network of self-delusional agencies and individuals who seem to believe that if they just keep repeating a false narrative about Reality it will become true and real.  Parties to the climate talks need to stop talking so much and start acting.  But for this to happen, the world’s citizens need to take them to account. The Student Strikes and other forms of civil disobedience are what’s needed, but much more of it. One day a week of student striking is an inadequate response for a future being stolen for a full seven-days a week forever. (…) (youtube, 1/9/2019, 24′)

Klimaatbeleid na corona: erop of eronder?

Hoe zal de klimaatstrijd er een jaar na de coronapandemie uitzien? Een vraag voor beleidsexperts en activisten, en eentje met enorme implicaties:

  • optimisten hopen dat corona het beste naar boven brengt in de maatschappij, inclusief politici, en dat de heropleving van het overheidsbeleid tijdens de pandemie (krachtdadig optreden, op basis van wetenschappelijk advies) een voorbeeld is om het klimaatprobleem aan te pakken
  • pessimisten vrezen het ergste, namelijk dat de haast om de zwaar getroffen wereldeconomie weer op poten te zetten, het klimaat weer uit de internationale agenda zal drukken, en dat radicaal-rechts juist de experten de schuld zal geven voor de pandemie

met een goede planning zou 2020 het jaar kunnen zijn dat de wereldwijde uitstoot piekt,
OF
we kunnen niet toestaan dat de remedie [zoals voorgesteld door deskundigen] erger is dan de kwaal

Optimisten

  • Naomi Klein: VIDEO: Coronavirus Capitalism — and How to Beat It (naomiklein.org 16/3/2020)
  • Bill Gates: corona en klimaat hebben allebei “innovatie en wetenschap nodig, en een wereld die samenwerkt” (cnbc, 31/3/2020)
  • Mark Maslin (klimatoloog, University College London): “we moeten deze nieuwe acceptatie van de dominantie van de overheid in ons leven benutten en nationale en mondiale economieën naar een duurzamere voetafdruk verplaatsen”(1)
  • Fatih Birol (chef, IEA): crisis is nu een “historische kans om [energie]investeringen een duurzamer pad op te sturen” (iea.org 14/3/2020)
  • Glen Peters (onderzoeksdirecteur, Climate Research, Oslo): “met een goede planning zou 2020 het jaar kunnen zijn dat de wereldwijde uitstoot piekt”(1)

Pessimisten

Reductie in CO2-uitstoot is tijdelijk, en niet massaal

  • Lauri Myllyvirta (Center for Research on Energy and Clean Air, Finland): steenkoolcentrales in China einde maart opnieuw “normaal”(1)
  • Breakthrough Institute, Californië: daling CO2-uitstoot in 2020 klein, waarschijnlijk tussen 0,5 en 2,2%, en dus “COVID-19 kost ons meer (klimaatbeleid)tijd dan ze oplevert” (breaktrough, 26/3/2020)

Politiek gezien vrezen pessimisten eerder een sprong achteruit in plaats van vooruit. De angst van het publiek, en wanhopige maatregelen van regeringen en bankiers om de economische groei te stimuleren zullen samen het politieke kortetermijndenken en het nationalisme opdrijven. De economische stimuli zullen de oude energie-intensieve en fossiele brandstofindustrie voortrekken, en groen licht geven aan de exploratie van natuurlijke hulpbronnen zoals regenwouden, waarschuwen de pessimisten.

  • Dieter Helm (energie-econoom, Universiteit Oxford): “het virus heeft een economische crisis veroorzaakt en mensen zullen minder bereid zijn om te betalen voor het redden van toekomstige generaties”
  • Covid-19: “We krijgen een glimp te zien van de dystopie waarin de groenen ons willen laten leven (spiked, 25/3/2020)

Dit pessimistische verhaal verwacht ook een gevecht om de “bureaucratie” te temmen door milieunormen te omzeilen of te elimineren. De “oorlog” tegen het virus zal de strategieën om andere existentiële risico’s zoals klimaatverandering aan te pakken, in de schaduw stellen.

  • Andrew Norton (denktank, Londen): “als de pandemie slecht wordt aangepakt, zuigt ze alle energie uit het overheidsbeleid”(1)
  • Martin Siegert (Grantham Institute, London): “biljoenen dollars uitgegeven voor business-as-usual… dan zullen we niet de financiële kracht hebben om te investeren in een koolstofarme toekomst”(1)

Hoe zien vroege herstelbeleidsmaatregelen eruit?

  • Verenigde Staten geven slecht voorbeeld:
  • China: economisch stimuleringspakket “vermeldt evenmin de klimaat- of milieuaspecten van stimuleringsmaatregelen.” En de laatste weken is er een opstoot in goedkeuring voor nieuwe steenkoolcentrales. Het enige goede nieuws is dat er ook een boom is geweest in de productie van zonnepanelen.(1)
  • Europa: meer optimisme, en vooral voluntarisme, volgens Nicolas Stern en Chris Hilson (Univ. Reading)

Wordt “groen” klimaatbeleid omgebogen naar -vooral- hernieuwbare energie?

14 gratis opinies van klimaat-sleutelfiguren

Coronavirus: What could lifestyle changes mean for tackling climate change? (carbonbrief, 31/3/2020)

 

De 7 “challenges” voor klimaatbeleid van Verisk (2)

1. COVID-respons verdringt klimaatactie
2. Kans om milieunormen te herbekijken
3. Emissies zakken, dus doelstellingen milderen?
4. Onzekere koolstofmarkten ondergraven emissiedoelstellingen
5. Investeringen in hernieuwbare energiebronnen afhankelijk van herstelbeleid
6. Klimaatprotesten blijven voorlopig “in hun kot”
7. Zakenreizen: begin van het einde?

(1) Zie het artikel Virus aftermath: Optimism or pessimism about its effect on climate change?, Fred Pearce in The Bulletin, 17/4/2020
(2) Verisk 16/4/2020

vice.com: tijdslijn instorting?


Keynote Speech, UN Blockchains for Sustainable Development Session, World Investment Forum 2018, UNCTAD, Geneva, 28 oktober 2018. Human Rights room, Europees VN-HK, 700 aanwezigen. Spreker Jem Bendell homepage – tekst van de speech hier
Wetenschappers zijn het niet eens om een tijdslijn te plakken op de nakende “Instorting” (collapse of civilisation), en of die echt nabij is. Maar kunnen we het ons permitteren van te gokken? En wat komt daarna?

Nafeez Ahmed van vice.com (een magazine met een reputatie voor provocatie, wikipedia) zet een stand van zaken op, november 2019.

Instorting: 2020-2030

  • “It is now too late to stop a future collapse of our societies because of climate change”: uitspraak van Jim Bendell op een heus EU-seminar, mei 2019
  • Bendell kreeg daarop veel kritiek:
    • o a van Michael Mann die stelt dat daar geen wetenschappelijk voor is, erger: “misleidend” en
    • Dr. Gavin Schmidt (NASA Goddard): overdreven, wel lokale instortingen (bv Haiti, Puerto Rico…)
    • Jeremy Lent, zie fameuze discussie 2019
  • Bendell antwoordt dat zijn prognose geen exact wetenschappelijk bewijs inhoudt, maar waarschuwt dat (a) als we geen tijdlijn vooropstellen, of dromen van 2040-2050, we dan de ernst van de situatie miskennen en (b) een instorting 2020-2030 zo niet bewezen, dan toch best wel goed mogelijk is
  • het Dawe Global Security Model, prognose van instorting tegen 2040
  • Wetenschappers zijn het misschien niet eens over de tijdslijn van instorting, maar velen beweren dat dit helemaal naast de kwestie is. Met bakkeleien over tijdlijnen en halve maatregelen, of hoe erg het wel zal worden, verliezen wij kostbare tijd. Sommige wetenschappers pleiten daarom voor een fundamentele verandering van de structuur van de samenleving, al was het maar uit voorzorg. En dan nog een historische noot: dit alles stond al in het rapport Grenzen aan de groei uit 1972!

Hoofdrisico= “multiple breadbasket failure”

Dit is het simultaan instorten van de oogsten voor meer dan 1 graansoort en/of meer dan 1 hoofdproductieregio

  • Bendell wordt (in bedekte termen) bijgetreden door “politiek gekuist” UNDRR-rapport uit 2019 (of zie lijst UNDRR-rapporten)
    With the certainty of near-term non-linear changes (=volgens sommigen een codewoord voor “collapse”), the critical assumption of the relationship between past and future risk must be revisited.
  • stress in de landbouwproductie bevestigd in dit onderzoek uit oktober 2019

Wat tijdens en na de instorting?

  • wetenschappelijk onderzoek over instorting van beschavingen, toegepast op de onze: het Tainter-model (201901)
  • toch onmogelijk te voorspellen: instorting brengt immers onverwachte dynamieken op gang, en die kunnen positief of negatief uitvallen

Bron: vice.com 22/11/2019

Australische Low Impact Man: Over en out in 2024

De Australische “Low Impact Man” Michael Mobbs ziet de bui hangen. Deze 69-jarige milieuadvocaat bouwde zijn stadswoning in Sydney om tot een off-grid, zelfstandige entiteit: water (aan- en afvoer), elektriciteit, alles autonoom. Hij schreef er boeken over, en organiseert wekelijks rondleidingen voor geïnteresseerden.

Nu verwacht hij een complete maatschappelijke meltdown, over 3 tot 5 jaar (dus 2024 ten laatste). Het is een beetje zoals iemand die kanker heeft, en te horen krijgt dat hij nog hooguit vijf jaar te leven heeft. Grote steden worden onveilig, al na een paar dagen voedseltekorten breken daar rellen uit, en erger. Verwacht niet dat de regering je helpt, want die zullen eerst voor zichzelf zorgen. Wie zich heeft voorbereid op een meer autonoom leven, staat er beter voor, maar toch…

total breakdown within the next three to five years (2019-2024)

Mogelijk is de (milieu)situatie in Australië een stuk erger dan in België, en ook Mobbs zelf heeft zijn momenten van twijfel: “misschien ben ik toch een doemdenker?”. Maar uiteindelijk staat zijn besluit vast: hij zoekt een afgelegen plek, “ergens waar veel bomen zijn, want daar is water” (Australië kampt met droogtes). Intussen werkt hij al aan zijn volgende project, een volledig duurzaam prefabhuis, gemaakt uit recyclagemateriaal.

Mijn eco-stadswoning heeft wel iets teweeggebracht: soepeler regels, meer aandacht voor duurzaamheid, dus geen complete mislukking. Zijn twee volwassen kinderen staan totaal onverschillig tegenover een mogelijke catastrofe. Ik heb geprobeerd met ze te praten, maar ze kunnen zich gewoon niet voorstellen dat het leven niet gewoon doorgaat zoals het nu is. Mobbs’ aankondiging (en gesprek met The Guardian) kwam niet toevallig de dag voor de wereldwijde schoolstaking op 20-21 september.

Wat voor hem de doorslag gaf, afgezien van zijn jarenlange waarneming van de aftakeling van het Australische milieu, was het artikel Facing Extinction van Catherine Ingram (feb-sep 2019).

Lees het hele verhaal bij The Guardian 28/9/2019

Facing Extinction (Catherine Ingram)

catherineingram.com (feb-sep 2019)

Een heldere en uitgebreide tour d’horizon van onze hopeloze situatie. Catherine Ingram geeft eerst een samenvatting van wat je al in 2016 en uitgebreider, maar niet zo netjes opgelijst, had kunnen lezen bij onder meer Guy McPherson of Arctic-News of The Uninhabitable Earth. Dan volgt het verhaal over haar relatie met Leonard Cohen, tot kort voor zijn dood. Cohen begreep de klimaatsituatie, al was hij meer politiek geïnteresseerd: luister naar zijn song “The Future” (zie onderaan). Galgenhumor was Cohens reactie.In het deel DISTRACTION AND DENIAL gaat ze helemaal de psychologische tour op:een boeiende reis door het land van ontkenning, met de perverse tijdlijn “2100” van de klimaatrapporten (in plaats van 2025), de kikker in de kookpot, de sociale druk, consumptie en entertainment, ons gebrek aan langetermijnvisies, gebrek aan inzicht in exponentiële dreigingen. Wel aangrijpend is haar inschatting van de koppige ontkenning bij ouders (“The Parent Trap”). Maar Ingram negeert hier wel de hele politieke dimensie en machtsfactoren: de voorkennis in de oliesector (sedert de jaren 1950), de fatale politieke obstructie in de VS eind de jaren 1980, de elitefantasieën van business leaders met hun gouden reddingssloepen. Op die manier lijkt de klimaatcrisis “door ons allemaal” veroorzaakt, iets wat Greta Thunberg radicaal anders formuleert (VN, 23/9/2019, demorgen). En Ingrams inschatting van de gele hesjes in Frankrijk is ronduit stuitend: ze heeft het over mensen “die eigenlijk niets tekort komen”, en “uit hebzucht zelfs geen kleine inspanning voor het klimaat willen leveren”, waarmee ze haar onwetendheid etaleert over de problematiek van la France périphérique. Dan volgt met SOCIAL UNREST de te verwachten instorting van de georganiseerde maatschappij, met miljoenen vluchtelingen en sociale chaos. OVERPOPULATION AND CO-EXTINCTIONS Overbevolking is een niet tijdig op te lossen dreiging, met als gevolg extinctie van andere soorten. Wanneer dan ook TECHNO FIXES AND ESCAPE TO MARS gevaarlijke illusies zullen blijken, is er met THE END OF LEGACY niets meer om na te laten, behalve troostende gevoelens: NO BLAME, en GRIEF en LOVE (of Guy McPhersons motto “Only love remains“).

 

Leonard Cohen “The Future” (youtube)

Give me back my broken night
my mirrored room, my secret life
it’s lonely here,
there’s no one left to torture
Give me absolute control
over every living soul
And lie beside me, baby,
that’s an order!
Give me crack and av—
Take the only tree that’s left
and stuff it up the hole
in your culture
Give me back the Berlin wall
give me Stalin and St Paul
I’ve seen the future, brother:
it is murder.

Things are going to slide, slide in all directions
Won’t be nothing
Nothing you can measure anymore
The blizzard, the blizzard of the world
has crossed the threshold
and it has overturned
the order of the soul
When they said REPENT REPENT
I wonder what they meant
When they said REPENT REPENT
I wonder what they meant
When they said REPENT REPENT
I wonder what they meant

You don’t know me from the wind
you never will, you never did
I’m the little jew
who wrote the Bible
I’ve seen the nations rise and fall
I’ve heard their stories, heard them all
but love’s the only engine of survival
Your servant here, he has been told
to say it clear, to say it cold:
It’s over, it ain’t going
any further
And now the wheels of heaven stop
you feel the devil’s riding crop
Get ready for the future:
it is murder

Things are going to slide …

There’ll be the breaking of the ancient
western code
Your private life will suddenly explode
There’ll be phantoms
There’ll be fires on the road
and the white man dancing
You’ll see a woman
hanging upside down
her features covered by her fallen gown
and all the lousy little poets
coming round
tryin’ to sound like Charlie Manson
and the white man dancin’

Give me back the Berlin wall
Give me Stalin and St Paul
Give me Christ
or give me Hiroshima
Destroy another fetus now
We don’t like children anyhow
I’ve seen the future, baby:
it is murder

Things are going to slide …

When they said REPENT REPENT …

Bron (lyrics): azlyrics.com – beluisteren bij youtube

Hoeveel jaren nog?

juni 2019
Alweer doomsday tegen 2026? In een stevig gedocumenteerde blogpost van “klimaatveteraan” Sam Carana (Arctic-news.blogspot) krijgen we een zonder meer beroerde toekomst voorgesteld. Je kan natuurlijk verwijzen naar de jongen die “wolf” riep, maar de moraal van het verhaal is… dat het ook in dat sprookje de 4e maal raak was.

Sam Carana’s onheilsboodschap is het vlotst te volgen aan de hand van de plaatjes, te beginnen met het meest provocerende.

Hoeveel jaren nog?

juni 2019De dunne rode lijn is de actuele temperatuur, tot juni 2019 (we zitten al rakelings aan de 2°C(1) opwarming = Akkoord van Parijs). Van daaruit gaat het binnenkort over de 2°C, en dan op naar de 3°C:

 

  • de 2°C overschrijden we in 2019-2020 (dikke rode lijn), of in 2021
  • de 3°C overschrijden we in 2020-2021 (rood) of 2026 (blauw).

2°, 3°, 5°… Venus?

2-3-4-5 gr C op weg naar Venus

  • 2°C stijging: zitten we nu al aan (zie hierboven)
  • 3°C: habitatvernietiging voor dier en mens, sneeuw- en ijslagen verdwijnen, warrige straalstromen veroorzaken extreem weer
  • 4°C: de aarde wordt een vochtige broeikas, afbraak van de ozonlaag (bescherming tegen UV), oceanen verdampen
  • 5°C praktisch alle leven op Aarde verwoest, dodelijke UV-stralen en verdwijnen van water sturen de Aarde de weg op van Venus.

Vooral dat laatste is moeilijk om aan te nemen: de Aarde heeft ook in het verleden periodes van opwarming (zelfs 5°C) gekend, en is toch weer afgekoeld. Het verschil? Timing is alles: de snelheid van de opwarming haalt alle mechanismen voor herstel, aanpassing en compensatie door de natuur in.

De methaanbom

zeediepte noordpool methaanstatistiek

Links, lichtblauw, de ondiepe Noordpoolzee, dus vatbaar voor “methaanbommen”. Rechts, methaanuitstoot 1750-2020.

En ja, in de analyse is rekening gehouden met:

  • afbraak methaan door bacteriën (sterk verminderd vanwege zeestromingen)
  • vlakke methaancurve 2000-2007, als gevolg van globale vochttoename
  • het aardopwarmingsvermogen (GWP) van methaan moet wellicht naar boven toe bijgesteld worden, vooral (opnieuw: timing!) in de eerste jaren
  • het taboe op de “methaanbom” wordt besproken in de video met Peter Wadhams (onderaan).

2026: +10°C? Dat overleven we niet.

temperatuurstijging 2019-2026

Temperatuurstijging 2019-2026: +10°C tegen 2026. Het dodelijk gevaar van feedbacks en stapeleffecten.

 

 

3 wetenschappers aan het woord

Peter Wadhams RT America Guy McPherson

  • Peter Wadhams: een gigantische methaanbom is geen zekerheid, wel een dreiging & methaantaboe (28′)
  • RT America over Arctic-news Blogspot (4′)
  • Guy McPherson (11′)

 

Commentaar

De titel van Arctics blogpost “Most Important Message Ever” is een tikkeltje melodramatisch, en onderaan de post vraagt Sam Carana om commentaar… maar er staat niets. Het einde is nabij is al heel lang een populair thema. Toch is het risico op runaway climate change reëel (nog niet in het NL-taalgebied, wikipedia-NL kent het niet). Een jaartal voorspellen is hachelijk. Het gevaar voor onderschatting zit ‘m in

  • het feit dat we NU (2015-2020) nog maar geleidelijk afglijden, en dan kan je niet aanvoelen of het verder geleidelijk blijft, of een hockeystick wordt
  • alweer de timing: opwarming gebeurt met jaren vertraging (na CO2-uitstoot), maar na een tipping point kan het snel gaan.

Voor elk ander groot risico zou het voorzorgsprincipe gelden, maar in klimaatzaken heerst ontkenning.

(1) Detaildiscussies soms naargelang wel vertrekjaar men neemt: 1951, 1880, of 1750.

Klimaatapartheid: de rauwe toekomst, in laagjes

Zo begint het rapport: Klimaatverandering zal verwoestende gevolgen hebben voor mensen in armoede. Zelfs in het beste geval krijgen honderden miljoenen te maken met  voedselonzekerheid, gedwongen migratie, ziekte en dood. Klimaatverandering bedreigt de mensenrechten, en kan vijftig jaar van vooruitgang in ontwikkeling, mondiale gezondheid en armoedebestrijding ongedaan maken.
Voorvechters van mensenrechtengemeenschap hebben decennia lang de klimaatverandering niet ernstig genomen. Toch is het een noodsituatie zonder precedent, die een radicaal robuuste en gecoördineerde aanpak vereist. Maar daar zien we weinig of geen tekenen van.

Commentaar van IPS

“Zelfs als de huidige doelstellingen gehaald worden, zullen tientallen miljoenen mensen in armoede belanden (120 miljoen tegen 2030), met grootschalige migratie en honger tot gevolg”, stelt Alstom. “De klimaatverandering dreigt vijftig jaar aan vooruitgang teniet te doen op het vlak van ontwikkeling, gezondheidszorg en armoedebestrijding.”

“Pervers genoeg zullen de mensen in armoede, die verantwoordelijk zijn voor amper een fractie van de wereldwijde uitstoot, de grootste last van de klimaatverandering dragen, en zij kunnen zich het minste beschermen”, zegt Alston. “We riskeren een ‘klimaat-apartheid’ waarbij de rijken betalen om de oververhitting en honger te ontvluchten, terwijl de rest van de wereld blijft lijden.”

De klimaatverandering vormt een enorme bedreiging voor de mensenrechten en de democratie. Enkel rijken zullen met de gevolgen kunnen omgaan, en dat leidt tot ‘klimaat-apartheid’, stelt Philip Alston, de speciale VN-rapporteur voor Extreme Armoede en Mensenrechten.

Uitzaaiing naar het rijke Westen

In het rijke, zelfgenoegzame Westen is er relatief weinig belangstelling voor die gapende sociale kloof in de wereld, en nog minder besef van de vulkaan die dreigt open te barsten. Ook veel milieubewuste progressievelingen stellen zichzelf gerust, in de trant van:

  • wij veroordelen die harteloze cynici die (aan de “foute” kant van de geschiedenis) “meewarig meevoelen met die arme sloebers in het zuiden die het gelag zullen betalen”, maar intussen de grenzen potdicht houden
  • wij steunen NGO’s die Lybische vluchtelingen oppikken (Seawatch 3 in Lampedusa, HLN 29/6/2019), maar wat betekenen enkele 100-en geredden tegen de miljoenen in de slums van Kinshasa, en bovendien behoren die vluchtelingen tot de Afrikaanse middenklasse, want wie kan anders de €1.000 of meer ophoesten voor de trip naar Libië plus overtocht?
  • wij zetten ons hard in voor het klimaat, kijk maar: elektrische auto’s voor ons allemaal, zonnepanelen op de daken van onze half-open bebouwing, overkapte snelwegen, lage-emissiezones, plastic-rietjes-ban, wat wil je toch nog meer 😉 😉 – maar wat we doen, is enkel onze eigen achtertuin opschonen, de rotzooi exporteren, onze productie outsourcen en dan China met de vinger wijzen… intussen deze blogpost over de farce van de hernieuwebare energie en de steeds stijgende CO2 (17/6/2019).

Wat we ons te weinig realiseren:

  • ook onze voedselsystemen zijn niet duurzaam gebouwd, en draaien op kortetermijnwinst, hoge energie-input en lange kwetsbare ketens, zie dit blogbericht over Pablo Servigne (1/5/2019) of Notes on Hunger and Collapse (Jem Bendell, 28/3/2019)
  • onze democratie komt onder druk: “…zal de impact op de democratie zijn, als overheden het moeilijk krijgen om met de gevolgen van de klimaatverandering om te gaan en hun bevolking proberen overtuigen van de grote sociale en economische veranderingen die nodig zijn. In dergelijke omstandigheden zijn de burgerrechten en politieke rechten bijzonder kwetsbaar” (het VN-rapport)
  • klimaatverandering kan wereldwijde gezondheidsproblemen veroorzaken (globalcitizen.org 24/6/2019)
  • klimaatcrises verhogen kansen op geopolitieke conflicten (UNESCO, Scientific American)
  • ons sociaal-economisch systeem blijft rusten op massaal (en dus fossiel) energieverbruik en roofbouw op natuur en grondstoffen… hoe lang nog?

 

En voor de allerrijksten: de gouden reddingssloep

Binnen het “rijke Westen” heb je dan nog eens de 1% van Wall Street (of de 0,01%). Dat worden, zeker in de VS, gated communities met bunkers en privémilities: deze blogpost over hun gouden reddingssloepen.

 

 

 

Bronnen

 

Na de spijbelaars: de bezetters?

Extinction Rebellion (XR) blokkeerde deze week drukke punten in Londen (nrc.nl 17/4/2019), als protest van burgerlijke ongehoorzaamheid tegen het uitblijven van klimaatbeleid. Niet de eerste actie van deze Britse groep die internationaal wil doorbreken. Extinction Rebellion (XR) wil een grootschalige verstoring veroorzaken, de klok rond, totdat de regering handelend optreedt in de klimaatnoodtoestand.

 

Een soort “klimaatspijbelen voor volwassenen?

De eis is simpelweg Deep Transformation van onze samenleving en economie (over enkele dagen een samenvatting van Deep Adaptation, de beweging die ervan uitgaat dat onze beschaving ten dode is opgeschreven, en we ons beter voorbereiden op de Day After).

Onze leiders hebben gefaald. Dit verwrongen systeem maakt ons dood. Het heeft ons op de weg naar uitsterven geleid.

Op RT-America besteedde Chris Hedges twee afleveringen van zijn programma ‘On Contact’ aan een interview met Roger Hallam, medeoprichter van Extinction Rebellion: hier deel1 en hier deel2 (2 x 28′, een sterk verhaal, in een saaie verpakking).

Zie verder:

(Burger)oorlog op komst? Of nieuwe dageraad?

verwoesting OF dageraad

WO III is al 275 maal voorspeld, maar de quintessens van dit onderzoek is volgens de Oostenrijkse prof. Hanappi dat we sedert de kredietcrisis van 2008 geëvolueerd zijn…

  • van een “integrerend” kapitalisme, dat belang had bij (internationaal) overleg en (binnenlandse, sociale) vrede…
  • naar een “desintegrerend” kapitalisme

Dat “integrerend” kapitalisme ontstond na WO I, maar werd ruw onderbroken door de opkomst van autoritaire regimes in Europa. Na 1945 kende het een grote bloei met de opkomst van internationaal handels-)overleg (VN, Wereldbank en IMF, UNESCO, enz.). Het keerpunt kwam er na 2008. Hanappi wijst op de toegenomen autoritaire regeringen, onder andere en vooral in de Verenigde Staten, en spreekt van Disintegrating Capitalism omdat deze bestuursvorm systematisch de (vorige) wereldwijde integratie vernietigt, terwijl anderzijds de economische groei stagneert. Het logische en onvermijdelijke gevolg van deze contradictie van – intussen wereldwijd verstrengelde -productieprocessen met groeiende rivaliteiten tussen nationalistische, autoritaire regimes is een snel stijgend oorlogsrisico (WO III?). Volgens deze studie is overigens een 70-jarige vrede niet uitzonderlijk, “we zijn er dus aan toe”. Meer bepaald ziet hij volgende alarmsignalen, in een akelige herinneringen aan de laatste vooroorlogse jaren(1913-1914, 1936-1939):

  • de nieuwe wapenwedloop, en het opzeggen van wapenverdragen
  • meer en meer democratieën evolueren in autoritaire richting
  • stijgende geopolitieke spanningen tussen de grootmachten
  • toenemend populisme aan rechter- en linkerzijde
  • systematische verzwakking van internationale instellingen die het transnationaal kapitalisme nog enigszins in toom houden
  • stijgende ongelijkheid in de hele wereld.

In een tweede deel van zijn rapport speculeert Hanappi op mogelijke scenario’s:

  • VS versus Rusland en/of China. China zou het meest geneigd zijn direct militair geweld te gebruiken, de VS en Rusland zouden liever werken via “proxy’s” (Rusland>Syrië, VS>Saoedi-Arabië, Israël)
  • interne burgeroorlogen of lokale conflicten, ook in het Westen waar dit “extreemrechts versus welvaartsstaat (links)” kan worden, waarbij links in het nadeel staat, precies omdat het desintegrerend kapitalisme geen welvaartsstaat meer kan onderhouden.(1)
  • gewapend verzet in meerdere landen, vanuit marxistische of islamitische hoek, met internet/mobiel als communicatiemiddel; dit leidt ook tot elektronische repressie.

Aan het eind stipt Hanappi nog enkele mogelijkheden aan om het tij alsnog te keren; hij pleit voor een vredesbeweging van burgers.

Nieuwe dageraad…

dageraad
Maar niet getreurd, Hanappi vergeet het belangrijkste: “disintegrating capitalism” leidt wel tot conflicten, maar die gaan gepaard met een
ecologische beschavingscrisis. En dat opent mogelijkheden, zo werd verder onderzocht in een recent peer-reviewed paper van geografe dr. Stephanie Wakefield (Resilience, 2018). Zij noemt onze tijd de antropocene afbraakfase (“anthropocene back loop”), de fase van systeemverval, die perspectieven biedt voor het ontstaan van een nieuw systeem. Dat stemt haar tot optimisme: we geven alle hoop op het herstel van het huidige systeem op, en focussen op een (integrale) wederopbouw. Wakefield verwerpt old school methodes als een vredesbeweging, en pleit voor tabula rasa in ons hoofd, volop creativiteit en nieuwe concepten.

Bronnen:

 

(1) Marktanalisten zien in elk geval
booming business voor “riot control systems“.